Tbilis

Tbilis (gruz.: თბილისი [tʰ'biliˌsi] «läm' purde») om Gruzijan pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om valdkundan tegimišton, kundan da kul'turan kaikiš znamasižemb keskuz i energetine sol'm.

Tbilis
თბილისი
(Tbilisi)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Gruzii
Eläjiden lugu (2020)	1,154,314 ristitud
Pind	720 km²
Pämez'	Kaha Kaladze (kül'mku 2017—)
Telefonkod	+995−32
Aigvö	UTC+4

Lidnan municipalitetan transportine kart (2014)

Istorii

Löutihe kaivandusil 1.-2. voz'sadan termaližid kül'betid Tbilisan istorižes keskuses. Eländpunktad 6.-3. voz'sadan EME alusenpanendanke oma löutud lidnan toižiš rajoniš.

Iberijan Vahtang-car' pani nügüdläižen eländpunktan alust 5. voz'sadal. Jäl'ghižel voz'sadal se kändihe valdkundan pälidnaks. Lidnas tehtas Gruzijan KSP:n pol't.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Kavkazantaguižes, Tbilisan katl'uses, Kur-jogen randoil (gruz.: მტკვარი Mtkvári, jokseb Kaspijan merhe), 380..770 m ü.m.t. korktusil. Kaikiš suremb ezilidn om Rustavi 11 km suvipäivnouzmha.

Klimat om subtropine kontinentaline. Heinkun i elokun lämuz om +24,7..+24,9 C°, vilukun — +2,3 C°, voden keskmäine lämuz om +13,3 C°. Paneb sadegid 495 mm vodes.

Tbilis jagase kümneks lidnrajonaks. Nell' lidnanvuittušt žilod i 22 küläeländpunktan alištudas lidnan municipalitetale.

Tobmuz

Tbilisan municipalitet om agjaha tazostadud lidn eriliženke statusanke. Valičendad oleldas kerdan nelläs vodes, kaik rahvaz valičeb Lidnan Suiman ezitajid (Sakrebulo) i Lidnan pämest.

Eläjad

Vn 2014 Gruzijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 062 282 ristitud, municipalitetan — 1 108 717 ristitud. Läz pol'tošt millionad ristituid eläb lidnaglomeracijas. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 1 259 692 eläjad vl 1989. Vn 2020 zavodindas kaik 1 184 818 ristitud elihe municipalitetas 720 km² pindal.

Rahvahad (kaik municipalitet, enamba 1% vl 2014): gruzijalaižed — 89,9%, armenijalaižed — 4,8%, azerbaidžanlaižed — 1,4%, venänikad — 1,2%, jezidad — 1,0%, toižed rahvahad — 1,7%.

Ortodoksižed hristanuskojad (91,4% vl 2002) oma enambuseks eläjiden keskes.

Transport

Avtobusad, minibusad, funikulörad, taksid da ezilidnelektrojonused oma kundaližeks transportaks lidnas. Vspäi 1966 metropoliten radab lidnas (vspäi 2018 om 23 stancijad 2 jonol, 27 km raudted).

Rahvahidenkeskeine civiline Tbilisin lendimport Šota Rustavelin nimed (TBS, 3,8 mln passažiroid vl 2018) sijadase 18 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Evropan, Lähižen Päivnouzmman, Azerbaidžanan i Kazahstanan järedoihe lidnoihe.

Sebruzlidnad

Ispanii Bil'bao, Ispanii (1989) Katar Doh, Katar (2012) Avstrii Insbruk, Tirol', Avstrii (1982) Armenii Jerevan, Armenii (1996) Egipt Kair, Egipt (2012) Ukrain Kijev, Ukrain (1999) Moldov Kišinöv, Moldov (2011)

Slovenii Lüblän, Slovenii (1977) Kazahstan Astan, Kazahstan (vspäi 2005) Italii Palermo, Italii (1987) Saksanma Saarbrükken, Saar, Saksanma (1975) Iran Tehran, Iran (2015) Litvanma Vil'nüs, Litvanma (2009)

Galerei

• 

  Lidnan nägu Ph. Mikulain pühäpertišpäi

• 

  Aghmashenebeli-ird

• 

  Anchiskhati-bazilikjumalanpert'

• 

  Rustavelin ird

• 

  Sioni-päjumalanpert'

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden oficialine sait (tbilisi.gov.ge). (gruz.) (angl.)