Hanoi

Hanoi (vjetn.: Hà Nội [hàː nôjˀ] «ümbärtud jogel» vai «lidn jogiden keskes») om Vjetnaman pälidn da kahtenz' surtte lidn (Hošiminan jäl'ghe), keskuzalištusenke valdkundan tobmudele.

Hanoi
Hà Nội

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Vjetnam
Eläjiden lugu (2022)	8,435,700 ristitud
Pind	3,359,8 km²
Pämez'	Din' Tjen Zung (sulaku 2021—, Đinh Tiến Dũng)
Telefonkod	+84-(0)24
Aigvö	UTC+7

Lidnan kart ümbrištonke (2021)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud Daikovjet-valdkundan Li Thai To-imperatoran käskön mödhe vl 1010 kuti uz' Thanglong-pälidn (vjetn.: Thăng Long «lendahtai drakon»). Nimitadas nügüdläižikš vspäi 1831 Min' Mang-imperatoran käskön mödhe. Vll 1902−1945 Hanoi oli Francižen Indokitain pälidnaks, vll 1954−1976 — Demokratižen Vjetnam-tazovaldkundan (Pohjoižvjetnaman).

Hanoi šingotase äisarakoižel tegimištol i turizmal. Päsarakod oma mašinansauvomine, himine i tekstiline tegimištod. Valdkundan järedoiden bankoiden da kompanijoiden päfaterad oma saudud lidnas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Šonghong-jogen oiktal randal tobjimalaz (vjetn.: Sông Hồng, edel oli Hồng Hà «rusked»), 5..20 m ü.m.t. korktusil. Municipalitetan kaikiš suremb korktuz om 1296 m ü.m.t.. Valdmerilaivad likkudas Kitain Suvimerespäi Hanoihesai 175 km.

Klimat om subtropine neps mussonine pil'vesekaz. Voden keskmäine lämuz om +23,6 C°, semendkun-sügüz'kun +27,4..+29,2 C°, tal'vkun-uhokun +16,4..+18,2 C°. Ekstremumad oma +2,7 C° (viluku) i +42,8 C° (semendku). Kezaaigan minimum om +20 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +35 C° (uhoku). Paneb sadegid 1670 mm vodes, enamba kezakus-sügüz'kus (228..309 mm kus), vähemba tal'vkus-uhokus (20..24 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 76..85 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

Lidnan rajonad vl 2008

Hanoin municipalitet jagase (vn 2016 andmused) 12 lidnrajonaks (quận), Šontei-sodalidnaks (thị xã) da 17 makundaks (huyện).

Edeline partijan lidnan komitetan pämez' (sekretar') om Viong Din' Hüe (Vương Đình Huệ, uhoku 2020 — sulaku 2021). Lidnan Rahvahaline nevondkund kogoneb 95 ezitajaspäi, sen ezimez' om Nguen Ngok Tuan (Nguyễn Ngọc Tuấn) vn 2020 tal'vkuspäi.

Eläjad

Vl 2014 lidnan eläjiden lugu oli 7 067 000 ristitud 3 328,9 km² pindal. Kaik 16,1 mln eläjid (2015) om ezilidnoidenke 24 314,7 km² pindal, se om Vjetnaman kaikiš suremb lidnaglomeracii.

Vjetad ottas 98,7 % ristitištos, toižed rahvahad — 1,3 %.

Eläjiden tobj pala om buddistad, hot' ei tegend religiozižidme veroidme paksus, mugažo om daosizman i konfucijanizman polenpidajid.

Ezmäižed klassižed universitetad oma pandud Francijan tobmuden aigan 20. voz'sadan augotišes. Znamasine om Vjetnaman nacionaline universitet (alusenpanend 1904 kut Indokitain universitet, 50 tuh. üläopenikoid vl 2022). Hanoi om valdkundan tedoidusiden keskuz, Vjetnaman koume tedomest videspäi elädas siš.

Transport

Avtobusad, metro i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Metropoliten radab vspäi 2021, siš om üks'jäine jono 12 stancijanke (13 km raudted), kahtenz' jono om sauvomas. Lidn om valdkundan raudteiden keskuz, kuz' jonod lähttas erazvuiččihe polihe. Ühtištusen ekspress-kiruhjonuz (vjetn.: tàu Thống Nhất) ühtenzoitab Hanoi-päraudtestancijad Hošiminanke (1726 km 33 časus).

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Noibai-lendimport (HAN / VVNB, 29,3 mln passažiroid vl 2019) sijadase 35 km pohjoižhe lidnan azjaližes keskusespäi Hanoin municipalitetas. Tehtas reisid Azijan äjiden maiden surihe lidnoihe, Moskvha, Mel'burnha, mugažo Vjetnamadme.

Galerei

• 
  Ho Ši Minan mavzolei (2022)
• 
  Hanoin medicinine universitet (2002)
• 
  Nacionaline čomamahtoiden muzei (2006)
• 
  Rahvahidenkeskeižen Noibai-lendimportan terminal vl 2008

Sebruzlidnad

• Turkanma Ankar, Turkanma (vspäi 1998)
• Korejan Tazovaldkund Seul, Korejan Tazovaldkund (1996)
• Pol'šanma Varšav, Pol'šanma (2000)

Irdkosketused

• Lidnan oficialine portal (hanoi.gov.vn). (vjetn.) (angl.)