V'jent'jan

V'jent'jan (laos.: ວຽງຈັນ / ວຽງຈັນທນ໌ [wíaŋ tɕàn], franc.: Vientiane) om Laosan pälidn da kaikiš suremb lidn, valdkundan ižandusen keskuz. Se om pälidnan prefekturan administrativine keskuz mugažo.

V'jent'jan
ວຽງຈັນ

Lidnanznam
Valdkund	Laos
Eläjiden lugu (2015)	820,940 ristitud
Pind	130 km²
Telefonkod	+856-
Aigvö	UTC+7

Pälidnan sijaduz valdkundas (vn 2008 kart)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud 9. voz'sadal. Vl 1354 Lansang-kunigahusen aluz oli pandud, i V'jent'jan kändihe sen znamasižeks administrativižeks keskuseks. Panihe Lansangan pälidnaks vl 1563, konz Settatirat-kunigaz vajehti pälidnan sijad Mjanmaran tungendan grazindan tagut. Vl 1707 Lansang lanksi, i lidn tegihe ripmatoman V'jent'janan kunigahusen pälidnaks, kudamb oli anastadud Siamal da kändihe sen vassalaks vl 1779.

Lidn oli polttud Siaman armijal vn 1827 Anuvong-kunigahan satusetoman vasthalibundan jäl'ghe, pandud mantazole, rösttud i okaidud. Lidnan sija kazvahtui mecal francijalaižiden tulendale 19. voz'sadan lopus. Francijan tobmuz oli pandud vl 1893, i vl 1899 V'jent'jan kändihe francižen Laos-protektoratan pälidnaks. Lidn i sen pühäpertid oma udessündutadud, sen ližaks francijalaižed sauvoiba äi kolonialižid pertid. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud Japonijan imperijan armijal, francine armii päzuti sidä vn 1945 24. päiväl sulakud. Vspäi 1949 V'jent'jan tegihe ripmatoman Laosan kunigahusen pälidnaks.

V'jent'jan šingotase pälidnan funkcijoil i turizmal. Laosan rahvahaline universitet radab vspäi 1996.

Geografijan andmused

Lidnan rajonad (2011)

Lidn sijadase läz Tailandan territorijad, Mekongan hural randal tobjimalaz, 174 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om räk tropižen savannan kaks'sezonine pil'vekaz. Kun keskmäine lämuz vajehtase +27,2..+29,1 C° röunoiš keväz'kus-redukus, +22,9..+25,5 C° kül'mkus-uhokus. Ekstremumad oma +2,4 C° (viluku) i +42,6 C° (sulaku, semendku). Il'man lämuz voib ületada +35 C° miččel taht kul, ei voi lankta madalamb mi +19 C° semendkus-sügüz'kus. Paneb sadegid 1663 mm vodes, kuiv sezon oleskeleb kül'mkus-uhokus (44 mm sezonas), vihmsezon om semendkus-sügüz'kus (226..341 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 66..72 % röunoiš kül'mkus-sulakus, 78..84 % semendkus-redukus.

Eläjad

Vn 2015 Laosan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 820 940 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Transport

Avto- da raudtesild ühtenzoitab Tailandan Nongkhai-lidnanke Mekongan oiktal randal vspäi 1994.

Avtobusad oma kundaližeks transportaks valdkundas, V'jent'janan i toižiden lidnoiden keskes. Kun'min — Singapur-kiruhraudte läbitab lidnad, se om sauvomas vspäi 2010 i linneb vaumiž vn 2021 lopus.