Kuala Lumpur

Kuala Lumpur (mugažo malain i anglijan kelil, malajine virkand: [ˈkualə, -a ˈlumpo(r), -ʊ(r)]) om Malaizijan pälidn da kaikiš suremb lidn.

Kuala Lumpur

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Malaizii
Eläjiden lugu (2024)	2,075,600 ristitud
Pind	243 km²
Pämez'	Maimunah Mohd Šarif (eloku 2024—, Maimunah Mohd Sharif)
Telefonkod	+60-(0)3-xxxx-xxxx
Aigvö	UTC+8

Lidnan aglomeracijan kart (2024)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1857. Kätihe britanižen Malain Ühtištuz-kolonijan pälidnaks vl 1946. Om federaližen territorijan statusanke vspäi 1974.

Kuala Lumpur šingotase valdkundan administrativižeks, finansižeks i openduzkeskuseks. Nened aluzkundad oma saudud lidnas: tavar- i fondbiržad, Malaizijan bankoiden i korporacijoiden päfaterad. Erazvuitte tegimišt om kesketud ezilidnoiš tobjimalaz, se om tekstiline sarak, avtoiden i elektronikan ühthekeradamine, maižanduztehnikan tehmine, metalližtegesiden pästand, sauvondedheotandad, kaučukan ümbriradmine, sömtegimišt (pal'mvoi). Millionad turistoid vodes tuldas tänna. Sadas tinad i kivihil't läz lidnad.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Klang-jogen alangištos, Malakk-pol'saren päivlaskmas, 66 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Kuala Lumpuran Port Klang-avanport om sätud 40 km päivlaskmha Klang-ezilidnan taga, Indižen valdmeren randal.

Klimat om ekvatorialine tropižiden vihmmecoiden, pil'vekaz päpaloin, om räk da upar' vodes läbi. Musson tuleb pohjoižpäivnouzmaspäi redukus-keväz'kus. Kun keskmäine lämuz om +27,1..+28,5 C° vodes läbi. Ekstremumad oma +38,5 C° (semendku) i +17,8 C° (viluku). Paneb sadegid 2847 mm vodes, enamba keväz'kus-sulakus (270..302 mm kus) i redukus-tal'vkus (281..356 mm kus), vähemba kezakus-elokus (145..174 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 79..84 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

Lidnan valičemižrajonad vl 2009

Lidnan tobmuden pämez' om mer (mjanm.: Datuk Bandar Kuala Lumpur), panese radnikusele kahteks vodeks. Edeližed lidnan pämehed oma Kamarulzaman Mat Salleh (sulaku 2023 — eloku 2024), Mahadi Che Ngah (reduku 2020 — keväz'ku 2023), Nor Hisham Ahmad Dahlan (reduku 2018 — sügüz'ku 2020).

Eläjad

Vl 2010 lidnan eläjiden lugu oli 1 627 172 ristitud, vl 2020 — 1 982 112 ristituid. Kaik 1 790 000 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Kaik 7,5 mln ristituid elädas lidnan aglomeracijas 2243 km² pindal (2018).

Rahvahad (2020): malajalaižed — 41,6 %, toižed bumiputera (igähižed rahvahad) — 1,1 %, kitajalaižed — 37,2 %, indijalaižed — 9,0 %, toižed rahvahad — 0,6 %, ristitud rahvahanikuseta — 10,5 %.

Uskondan mödhe (2020): islamanuskojad (sunnitad päpaloin, oficialine religii) — 45,3 %, buddistad — 32,3 %, induistad — 8,2 %, hristanuskojad — 6,4 %, toižed uskojad — 1,8 %, religijatomad — 6,0 %.

Transport

Avtobusad, kiruhavtobusad, taksid, ezilidnelektrojonused, kebn metro (vspäi 1998, kaks' jonod, 37 stancijad, 46 km raudted) i monorel's (vspäi 2003, 11 stancijad, kahesa kilometrad raudted) oma kundaližeks transportaks lidnas ezilidnoidenke. Kiruhavtobusad, elektrojonused, metro, monorel's i aeroekspressad ratas ühtes Klang-alangišton integriruidud sistemas (mal.: Sistem Transit Bersepadu Lembah Klang (TRANSIT)).

Rahvahidenkeskeine civiline Kuala Lumpur-lendimport (KUL / WMKK, mal.: Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur, 58,5 mln passažiroid vl 2017) sijadase 45 km suvhe Kuala Lumpuran keskusespäi Putradžai-lidnan taga, ühtes Sepang-trassanke. Aeroekspress ühtenzoitab pälidnanke. Tehtas reisid Azijan läz kaikihe pälidnoihe, Indonezijan i Indijan äjihe lidnoihe, Gold Kostha, Londonha i Frankfurtha, mugažo Malaizijadme. Toine vanh Sultan Abdul Aziz Šah-lendimport (SZB / WMSA, 2,8 mln passažiroid vl 2017) radab Subang-ezilidnas 15 km päivlaskmha pälidnan keskuzpalaspäi, se holitab tatanmaižid passažirreisid i jügureisid Azijan lähižihe maihe.

Irdkosketused

• Kuala Lumpuran ohjastusen oficialine portal (dbkl.gov.my). (malain) (angl.)