Berlin

Berlin (mugažo saksan kelel, virktas: [bɛɐ̯ˈliːn]) om Saksanman pälidn, kaikiš järedamb lidn Saksanman Federativižes Tazovaldkundas, üks' sen 16 maišpäi.

Berlin

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Saksanma
Eläjiden lugu (2018-12-31)	3,748,148 ristitud
Pind	891,68 km²
Pämez'	Mihael' Müller (tal'vku 2014—)
Telefonkod	+49−30
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Megapolisan pind om 891,68 km², se om 14nz' sija federacijanmaiden keskes. Eläjiden lugu om enamb 3,7 millionad ristituid, lidnaglomeracijas — 6,1 mln (vl 2019). Se om kahtenz' lidn Evropan Ühtištuses ristituiden lugun mödhe Londonan jäl'ghe da videnz' lidn pindan mödhe.

Istorii

Läz 1200 vot kaks' torguindlidnad — Köll'n da Berlin — oli nügüd'aigaižen Berlinan sijal. Vodel 1307 lidnad ühtištuiba da tegiba ühthine lidnaline nevondkund (ratuš). Jäl'ghepäi lidn oli Brandenburgan markgrafkundan/kurfürstkundan pälidnan (vodelpäi 1417), Prussijan (vodelpäi 1618) da Saksanman imperijan (vodelpäi 1871) istorižen pälidnan.

Toižen mail'mansodan jäl'ghe Jaltan konferencijan pätandan mödhe jagatihe Berlinad 4 okkupacižhe sektorha. Möhemba 3 sektorad ühtištuiba Päivlaskmpol'žhe Berlinha, kudamb iče mülüi SFT:ha. Vs 1961 elokun 13. päiväspäi Berlinan sein ümbärzi Päivlaskmpol'žen Berlinan. Berlinan sein oli üks' Viluvoinan päsimvolišpäi, muretihe sidä vozil 1989−1990. Germanijan ühtenzoitamižen jäl'ghe vl 1990 ühtenzoittud Berlin om sen pälidnaks, de-fakto vspäi 1999, konz Saksanman parlament da federaližed ministrused sirdihe sihe Bonnaspäi.

Nügüd' Berlin om valdkundan znamasine politine, ekonomine, kul'turine da tedoline keskuz.

Geografijan andmused

Berlinan sijaduz om valdkundan pohjoižpäivnouzmas, Šprejen da Hafelän jogiden randoil, Brandenburgan federaližen man keskuses, kudambha iče lidn ei mülü (vodelpäi 1920). Korktused oma 34..115 m valdmeren pindan päl, lidnan istorine keskuz om saudud alangos.

Klimat om ven. Heinkun lämuz om +19,8 C°, elokun — +19,2 C°, vilukun +0,7 C°. Voden keskmäine lämuz om +9,9 C°. Paneb sadegid 577 mm vodes, läz tazomäras vodes läbi. Tal'vel voib panda lunt.

Berlin jagase 12 ümbrikoks, ned alajagasoiš 96 rajonaks.

Transport

Berlin om mugažo jalos järed transportsol'm. Kaik 12 päraudtestancijad ratas lidnas. Siš om kaks' lendimportad: Berlin-Tegel' (TXL) lidnan lodehes da Berlin-Šönefel'd (SXF) lidnan suvipäivnouzmaiženno röunanno.

Berlinas om kundališt transportad: avtobusoid, tramvaid (vspäi 1865), lidnelektrojonusid. Velosipedad oma lujas populärižed. Vodespäi 1902 metropoliten radab lidnas (U-Bahn Berlin, vspäi 2009 om 10 jonod, 173 stancijad, 152 km raudted). Lidnelektrojonusiden verk nimitase S-Bahn Berlin, se om 331 km pitte 166 stancijanke.

Sport

Vodel 1936 Kezaližed Olimpižed vändod oliba Berlinas.

Galerei

• 

  Berlinan nägu öl

• 

  Berlinan päjumalanpert'

• 

  Brandenburgan verai

• 

  Raihstag

• 

  Bode-muzei

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen portal (berlin.de). (saks.) (angl.) (fr.) (ital.) (kit.) (pol'š.) (ven.) (turk.)
• Berlinan oficialine venäkel'ne biznes-portal (berlin-russia.net).