Suvisahalinsk

Suvisahalinsk (ven.: Ю́жно-Сахали́нск, japon.: ユジノサハリンスク Judzinosaharinsku) om lidn da lidnümbrik Venäman päivnouzmas. Se om Sahalinan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.

Suvisahalinsk
Южно-Сахалинск

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2024)	180,085 ristitud
Pind	164,66 km²
Pämez'	Sergei Nadsadin (sügüz'ku 2014—)
Telefonkod	+7−4242-xxx-xxx
Avtokod	65
Aigvö	UTC+11 (MSK+8)

Lidnan kart (2022)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1882 kuti Vladimirovk-külä (ven.: село Владимировка) elänzoitmaha tahod oigetud küksushe da katargha mehil. Vspäi 1905 se oli nimitadud Tojohar-žiloks (ven.: Тоёха́ра) japonižen vägitungendan jäl'ghe. Žilo sai lidnan statusad vl 1915, i vodhe 1946 kezakun 4. päivhäsai Tojohar-lidn oli (japon.: 豊原市 Tojohara-si). Sid' nimitihe nevondkundališt lidnad udes, geografižen sijadusen mödhe.

Suvisahalinsk šingotase sömtegimišton edheotandoil (sidä kesken kalan da toižiden merenproduktoiden ümbriradmine) i elektroenergetikal (Suvisahalinskan LEK-1, radab londuseližel gazal), om sauvondmaterialiden tegimid (cementan pästand), raudtetehnikan kohendusen tegim, meblin tehmine. Agjan kalanpüdandan, kivivoin da gazan samižen kompanijoiden päfaterad sijadasoiš Suvisahalinskas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Sahalin-saren suves, 50 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Mägisel'g levineb päivnouzmpolehe lidnaspäi. Matkad Moskvhasai om 6680 km orhal (lendimel leten) vai 9400 km tedme. Voib olda kahesaballaižid manrehkaidusid magnitudan mödhe.

Suvisahalinsk om mererandpoleta, no meri om läz kaikihe polihe: 40 km pohjoižhe (Ohotskan meri, Dolinsk-lidn), 25 km päivnouzmha (Ohotskan meri), 20 km suvhe (Ohotskan meren Anivan laht, Aniv- i Korsakov-lidnad), 50 km päivlaskmha (Japonijan meren Tataran sal'm da Holmsk-lidn).

Lidnan territorii om Edahaižen Pohjoižen arvoimižihe tazostadud. Klimat om ven mussonine, tal'v om lumekaz. Kaikiš päivoikahambad pordod oma keväz'ku-kezaku i sügüz'ku. Voden keskmäine lämuz om +2,8 C°, kezakun-sügüz'kun +11,7..+17,3 C° (kaikiš lämhemb ku om eloku), tal'vkun-uhokun −8,6..−12,2 C°. Ekstremumad oma −36,2 C° (viluku) i +34,7 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om −2,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +9,0 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus (heinkun minimum om +1,3 C°). Paneb sadegid 815 mm vodes, enamba elokus-sügüz'kus (109..111 mm kus), vähemba tal'vkus-sulakus (41..50 mm kus).

Tobmuz

Lidnan kart ümbrištonke (2020)

Kaik kümne žilod mülüdas lidnümbrikho Suvisahalinskan ližaks. Lidnümbrikon pind om 905 km².

Eläjad

Vl 1935 lidnan ristitišt oli 28 459 eläjad, vl 1959 — 85 510 eläjad. Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 181 728 ristitud, lidnümbrikon — 189 010 ristitud, agjan kaks' videndest. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 181 587 eläjad. Vl 2017 kaik 194 882 ristitud elihe lidnas i 201 985 ristitud kaikes lidnümbrikos, 315 tuh. eläjid om lidnaglomeracijas (2018). Kaikiš suremb lidnan i lidnümbrikon ristitišt oli vl 2019: 200 854 ristitud elihe lidnas i 208 tuhad ristituid kaikes lidnümbrikos.

Ortodoksižen hristanuskondan viž pühäpertid oma saudud lidnas: Raštvoiden kafedraline päjumalanpert' (letihe vll 2012−2016), Hristan Eläbzdusen päjumalanpert' (1995) i koume jumalanpertid. Riman katoline jumalanpert' om letud. Baptizman «Udessündund»-loičendpert' om avaitud. Sintoizman Karafuto- i Nisikubo-pühäpertid ei ole kaičenus. Islaman loičendpert' om väges.

Lidnan professionaližen opendusen aluzkundad oma viž kolledžad (medicinine, pedagogine, politehnine, meren, čomamahtoiden), nell' tehnikumad (tegimištoliž-ekonomine, sauvondan, maižandusen mehanizacijan, servisan), Sahalinan valdkundaline universitet (alusenpanend 1949 kut pedinstitut, universitet vspäi 1998, läz seičemed tuhad üläopenikoid), Sahalinan gumanitariž-tehnologine institut, toižiden lidnoiden üläopendusen aluzkundoiden nell' filialad (Habarovsk, Moskv).

Transport

Avtobusad (28 maršrutad lidnan südäimes vl 2015) i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad i rel'savtobusad ühtenzoittas ezilidnoidenke.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Suvisahalinsk-lendimport Anton Čehovan nimed (vai Homutovo, UUS / UHSS / ЮЖХ, 1,2 mln passažiroid vl 2019) radab kümnes kilometras lidnan keskusespäi, Homutovo-rajonas. Tehtas reisid Venäman Edahaižen Päivnouzmman i Suvisibirin lidnoidme, Moskvha, Azijan maihe, mugažo Sahalinan agjadme.

Galerei

• 
  Lidnan administracijan sauvuz (2014)
• 
  Raštvoiden kafedraline päjumalanpert' (ortodoksine hristanuskond) i sodaparad Vägestusen päiväl, vn 2019 nägu
• 
  Riman katoline jumalanpert', vn 2014 nägu
• 
  ExxonMobil-korporacijan «Exxon neftegas»-tütärkompanijan kontor vl 2011
• 
  Rahvahidenkeskeižen azjaližen ühthižtön «Sahincentr»-keskuz vl 2011
• 
  Sahalinan valdkundaline universitet, administrativine korpus (2019)
• 
  Sahalinan rahvahidenkeskeine teatraline keskuz A. Čehovan nimed (2015)
• 
  «Siti-Moll»-torguindbobuštuzkeskuz vl 2014
• 
  Suvisahalinsk-lendimportan terminalad vl 2023
• 
  Suvisahalinsk-päraudtestancijan sauvuz vl 2014

Irdkosketused

• Lidnan Duman oficialine sait (duma-ys.ru). (ven.)
• Lidnan administracijan oficialine sait (yuzhno-sakh.ru). (ven.)