Nar'jan Mar
Nar'jan Mar (ven.: Нарьян-Ма́р, nenc.: Няръяна мар, sana sanaha «Rusked lidn») om Venäman lidn da lidnümbrik Arhangel'skan agjas. Se om Nencan avtonomižen ümbrikon administrativine keskuz da üks'jäine lidn.
Lidnanznam |
Flag |
Valdkund | Venäma |
Eläjiden lugu (2020) | 25,151 ristitud |
Pind | 19,53 km² |
Pämez' | Oleg Belak (keväz'ku 2017—) |
Telefonkod | +7−81 853-xx-xxx |
Avtokod | 83 |
Aigvö | UTC+3 (MSK+0) |
Istorii vajehta
Vozil 1892−1903 koume mecanümbriradajad tegint oliba saudud ühtel-žo sijal nügüd'aigaižen lidnan territorijal, kaks' paloiba, koumanz' jäi i sen eländpunkt nimitihe Mectegimen žilo. Eländpunktan toine pala mainitase kuti Beloščel'je-külä vl 1922.
Vl 1931 Nar'jan Mard-radnikžilo ühtenzoiti Mectegimen, Kalüš-, Karmanovo (Gorodeckii)- i Nosovo (Kačgort)-žiloid, Beloščel'je- i Jokuš-külid sauvomha meriportad Vorkutan kivihilen täht. Sil-žo vodel udesnimitihe radnikžilod nügüdläižikš hüvän el'gendusen da virkandan täht, heittihe «d»-kirjant. Vl 1932 sirdihe Nencan avtonomižen ümbrikon keskust sihe Tel'visk-küläspäi. Nar'jan Mar om lidnaks vodelpäi 1935.
Narjan Mar šingotase sömtegimištol, Nencan kivivoin kompanijal, sauvondan edheotandal, meriportal, lendimportal.
Geografijan andmused vajehta
Lidn sijadase Pohjoižen nabapirdan taga, seižub Pečor-jogen alajoksmusen randal, 110 km Barencan meren randaspäi, kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Mad Moskvaspäi Nar'jan Marhasai om 1500 km, Arhangel'skaspäi Nar'jan Marhasai — 660 km. Lähembaine raudtestancii om Usinskas, 350 km matkad, voib vaiše tal'vavtotel sadas sihepäi madme.
Klimat om subarktine, erasil jäl'gmäižil vozil ven. Voden keskmäine lämuz om −2,4 C°, kezakun-elokun +9..+14 C°, tal'vkun-uhokun −12..−17 C°. Ekstremumad oma −47,6 C° i +33,9 C°. Paneb sadegid 518 mm vodes, enamba elokus-sügüz'kus (63..71 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (23..31 mm kus). Lidn om ümbärtud igähižen rougun zonal, no ei ole rougud lidnan südäimes.
Lidnümbrikon pind om 42,6 km². Nar'jan Mar om üks'jäine eländpunkt lidnümbrikos.
Eläjad vajehta
Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 21 338 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Kaik 24 654 eläjad oli lidnas vl 2017.
Hristanuskondan Sündun Nägundan puine kafedraline päjumalanpert'[1] (vspäi 2004, ortodoksine jumalankodikund) i kaks' časounäd puspäi, da Kazanin pühäpert' (vanhuskolaižed) oma avaitud lidnas.
Narjan Maran socialiž-gumanitarine kolledž[2] i Nencan agrariž-ekonomine tehnikum[3] oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.
Transport vajehta
Avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnas, ühesa maršrutad. Meriport radab vspäi 1932 kezakuspäi kül'mkuhusai. Voib sadas likutimvenehil eländpunktoihesai kezaaigan. Avtote Usinskaspäi om sauvomas.
Soda- da civiline Nar'jan Mar-lendimport[4] (NNM / ННР) sijadase koumes kilometras päivnouzmha lidnaspäi. Tehtas reisid lähembaižihe järedoihe lidnoihe, mugažo Moskvha, Piterihe i Nencan avtonomižedme ümbrikodme.
Mel'hetartuižed faktad vajehta
- Nar'jan Mar kändase nencan kelespäi marin kel'he Joškar-Olaks («Rusked lidn»).
Sebruzlidnad vajehta
- Arhangel'sk, Arhangel'skan agj, Venäma (vspäi 2011)
- Kautokeino-lidn, Norvegii
- Uht, Komi, Venäma
- Usinsk, Komi, Venäma
Galerei vajehta
-
Ümbrikon käskuzkundan sauvuz (2020)
-
Sündun Nägundan päjumalanpert', vn 2014 nägu vai sen aigemba
-
Kul'turine da azjaline «Arktik»-keskuz vl 2010
-
Lendimportan sauvused vn 2014 polärižen päivän aigan (čas öd)
-
Meriport (nägu Pečor-jogelpäi vl 2010)
Homaičendad vajehta
Irdkosketused vajehta
- Lidnümbrikon Nevondkundan oficialine sait (gorsovetnm.ru). (ven.)
- Lidnümbrikon administracijan oficialine sait (adm-nmar.ru). (ven.)
Nar'jan Mar Vikiaitas |
Arhangel'skan agjan lidnad | ||
Arhangel'sk | Kargopol' | Koräžm | Kotlas | Mezen' | Mirnii | Nar'jan Mar | Novodvinsk | Nändom | Oneg | Severodvinsk | Sol'vičegodsk | Šenkursk | Vel'sk | ||
Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad | ||
Abakan | Alauz'lidn | Anadir' | Arhangel'sk | Astrahan' | Barnaul | Belgorod | Birobidžan | Blagoveščensk | Bränsk | Čeboksarad | Čeläbinsk | Čerkessk | Čit | Elist | Gatčin | Gorno-Altaisk | Groznii | Habarovsk | Hanti-Mansiisk | Irkutsk | Iževsk | Ivanovo | Jakutsk | Jaroslavl' | Jekaterinburg | Joškar-Ol | Kaliningrad | Kalug | Kazan' | Kemerovo | Kirov | Kizil | Kostrom | Krasnodar | Krasnogorsk | Krasnojarsk | Kurgan | Kursk | Lipeck | Magadan | Magas | Mahačkal | Maikop | Moskv | Murmansk | Nal'čik | Nar'jan Mar | Novosibirsk | Omsk | Orel | Orenburg | Penz | Perm' | Petropavlovsk Kamčatkal | Petroskoi | Piter | Pskov | Rostov Donal | Räzan' | Salehard | Samar | Saransk | Saratov | Siktivkar | Simferopol' (de fakto) | Sevastopol' (de fakto) | Smolensk | Stavropol' | Sur' Uz'lidn | Suvisahalinsk | Tambov | Tomsk | Tul | Tver' | Tümen' | Uf | Ulan Ude | Ul'janovsk | Vladikavkaz | Vladimir | Vladivostok | Volgograd | Vologd | Voronež | ||