Ul'janovsk

Ul'janovsk (ven.: Улья́новск, tot.: Сембер, čuv.: Чĕмпĕр) om Venäman lidn da lidnümbrik agjan pohjoižes. Se om Ul'janovskan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn. Agjan kaikutte kahtenz' ristit eläb Ul'janovskas.

Ul'janovsk
Ульяновск

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2024)	611,683 ristitud
Pind	316,9 km²
Pämez'	Aleksandr Boldakin (sulaku 2023—)
Telefonkod	+7−8422-xxx-xxx
Avtokod	73, 173
Aigvö	UTC+4 (MSK+1)

Lidnan kart (2022)

Lidnan nimitused

Vhesai 1780 nimitihe lidnad Sinbirsk:aks. Vozil 1780−1924 sen nimi oli Simbirsk. Vn 1924 9. päiväl semendkud lidn sai nügüdläšt nint Vladimir Leninan todesižen kanzannimen mödhe (Ul'janov), sikš miše hän oli sündnu neche lidnha.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1648 lidnan statusanke kuti Simber-lidnuz kaičemha Venämad kalaidajiden heimoiden vägitungendad vaste päivnouzmpolespäi. Vozil 1796−1928 lidn oli ühtennimižen gubernijan administrativižeks keskuseks.

Ul'janovsk šingotase transportmašiništonsauvomižen (UAZ-avtotegim, avia, avtolibutimed, avtokomponentad), elektromašiništon (pol'veimed, avtoohjandusen sistemad merilaivišton täht, mašiništ energetikan i metallurgijan täht, medicinine tehnik), sömtegimišton i sauvondmaterialiden edheotandoil.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Volg- (Kuibiševan vezivaradim) i Svijag-jogiden muugotil randoil niiden lähendusen sijas. Simbirk-jogi om ottud torvihe lidnan keskuses, se lankteb Svijagha. Ul'janovskan istorine keskuz seižub 150 metrad ü.m.t. korktusel. Lidnan korktused vajehtadas 80..160 metrad ü.m.t. röunoiš.

Matkad Moskvhasai om 890 kilometrad lodeheze orhal. Lähembaine lidn om Novoul'janovsk-kaimdailidn 20 km suvhe lidnan keskusespäi, lidnoiden ümbrikod röunatadas keskneze.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +4,9 C°, kezakun-elokun +18,0..+20,2 C°, tal'vkun-uhokun −8,4..−10,4 C°. Ekstremumad oma −40,0 C° (uhoku) i +39,3 C° (eloku). Kezaaigan minimum om −2,2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +7,8 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +3,8 C°). Paneb sadegid 470 mm vodes, enamba kezakus-heinkus (60..63 mm kus), vähemba uhokus-keväz'kus (24 mm kus). Voden keskmäine relätivine nepsuz om 74 %.

Tobmuz

Ul'janovskan rajonad: (vn 2014 kart)
     Raudterajon      Svijagantagaine rajon      Leninan rajon      Volgantagaine rajon

Kaik 30 eländpunktad mülüdas lidnümbrikho Ul'janovskan ližaks, ned oma jagadud rajonidme. Se jagase nelläks administrativiž-territorialižeks rajonaks, ned ei olgoi municipaližikš ühtnikoikš. Lidnümbrikon pind — 628,96 km².

Edeližed lidnan Administracijan pämehed oma Dmitrii Vavilin (kezaku 2021 — tal'vku 2022), Sergei Pančin (kezaku 2018 — kezaku 2021, keväz'ku 2013 — sügüz'ku 2015). Lidnan Duman ezimez' om Il'ja Nožečkin vn 2018 semendkuspäi. Edeline Duman ezimez' om Sergei Pančin (reduku 2015 — semendku 2018).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan i lidnümbrikon eläjiden lugu oli 637 564 ristitud. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 617 352 eläjad, kaiken lidnümbrikon — 639 090 eläjad. Vl 2017 kaik 624 518 ristitud elihe lidnas i 647 425 ristitud kaikes lidnümbrikos. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 679 tuh. eläjid vll 1996−1997, lidnümbrikon — 657 498 ristitud vl 2002.

Rahvahad (ozutadud rahvahudenke vl 2010): venälaižed — 77,6 %, totarlaižed — 10,6 %, čuvašalaižed — 7,0 %, mordvinalaižed — 1,3 %, ukrainalaižed — 1,0 %, toižed rahvahad — 2,5 %.

Transport

Avtobusad, trolleibusad (vaiše Volgan hural randal) da tramvaid (vaiše Volgan oiktal randal) oma kundaližeks transportaks lidnas.

Kaik nell' raudtevagzalad oma lidnas, sidä kesken päraudtestancii. Jogiport sijadase Volgan oiktal randal. Kaks' sildad ühtenzoittas Volgan randoid: vanh Imperatorine (vspäi 1916, raudte i avtote) 2,1 km pitte i uz' Prezidentine (vspäi 2009, avtote) 5,8 km pitte. Ned sildad oma strategižed, jaugnikoiden likund niidme om kel'tud.

Lidnas om kaks' rahvahidenkeskešt civilišt lendimportad. Ul'janovskan keskuzline Baratajevk-lendimport (ven.: международный аэропорт Ульяновск (Баратаевка) им. Н. М. Карамзина, ULV / УЛК / UWLL, 554 tuh. passažiroid vl 2021) sijadase ühesas kilometras suvipäivlaskmha lidnan istorižes keskusespäi. Sišpäi tehtas passažorreisid Venämadme. Kahtenz' lendimport om Ul'janovsk-Päivnouzmaine-lendimport (ULY / УЛС / UWLW, 1 tuh. passažiroid vl 2021), sijadase 28 kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas čarterreisid da jügureisid, mugažo kävutadas kodvijoiden i civiližen aviacijan institutan lenduzbazaks.

Galerei

• 
  Lidnümbrikon tobmuden sauvuz (2020)
• 
  Ul'janovskan agjan kodirandantedištandmuzei I.A. Gončarovan nimed (2008)
• 
  Spasan Voznesenjan kafedraline päjumalanpert', vn 2021 nägu
• 
  Keskuzline pämečet', vn 2021 nägu
• 
  Ul'janovskan avtotegimen kontor vl 2021
• 
  «Aviastar»-aviategimen 1. tulend vl 2021
• 
  Ul'janovskan valdkundaline universitet (2021)
• 
  Ul'janovskan agjan dramteatr I.A. Gončarovan nimed (2021)
• 
  Ul'janovsk (Baratajevk)-lendimportan terminal vl 2013
• 
  Ul'janovsk Keskuzline-päraudtestancijan sauvuz vl 2021

Irdkosketused

• Ul'janovsk-lidnan Duman oficialine sait (ugd.ru). (ven.)
• Ul'janovsk-lidnan administracijan oficialine portal (ulmeria.gosuslugi.ru). (ven.)