Oneg

Oneg (ven.: Оне́га) om Venäman lidn, lidnankund da meriport Arhangel'skan agjan lodehes. Se om Onegan rajonan administrativine keskuz da üks'jäine lidn.

Oneg
Онега

Lidnanznam
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	16,449 ristitud
Pind	164,4 km²
Telefonkod	+7−81 839-xx-xxx
Avtokod	29
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Änižjogensun i lidnan nägu kaimdajaspäi (2014)

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan kuti Ust'-Oneg-külä vl 1556, sid' Änižjogensu (ven.: Устье Онежское). Se sai makundan lidnan statusad vl 1780 Oneg-nimitusenke (ven.: Онег). Vspäi 1784 venäkel'ne nimi om vajehtadud nügüdläižikš. Vl 1866 udessaudihe lidnad lämoipalon jäl'ghe.

Mecan pilitiž-ümbriradai kombinat i biopoltusen tegim (pästab pelletid) šingotadas Onegad, mugažo parččomiden «Onegales»-edheotandan päfater om saudud lidnas.

Geografijan andmused

Onegan rajonan sijaduz vn 2006 agjan kartal

Lidn sijadase Änižjogensun randoil, oiktal randal tobjimalaz, da Vauktan meren Onegan lahten randal (Kii-sar'), kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Arhangel'skhasai om 137 km pohjoižpäivnouzmha orhal, 205 km avtotedme vai 250 km raudtedme. Lähembaine lidn om Severodvinsk 111 km pohjoižpäivnouzmha orhal vai 161 km avtotedme.

Klimat om ven valdmeren valatoitusenke, kontinentaližen pirdoidenke. Voden keskmäine lämuz om +2,7 C°, kezakun-elokun +13,7..+17,1 C°, tal'vkun-uhokun −6,9..−10,2 C°. Ekstremumad oma −42,5 C° (viluku, uhoku) i +35,8 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −3,4 C° (kezaku, eloku), tal'vaigan maksimum om +7,7 C° (tal'vku). Voib panda halad kezaaigan miččel taht kul (heinkun minimum om −0,4 C°). Paneb sadegid 636 mm vodes, enamba heinkus-redukus (68..77 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (28..32 mm kus). Seižui lumikate venub kül'mkus-sulakus, sase 50..60 santimetrhasai sankte keväz'kus. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 68..72 % röunoiš sulakus-heinkus, 83..88 % sügüz'kus-uhokus. Meriveden lämuden ekstremumad oma 0 C° (oleskeli redukus-semendkus) i +26,7 C° (heinku, eloku). Sen keskmäine lämuz om 0..+0,4 C° kül'mkus-sulakus, +15,4..+19,2 C° kezakus-elokus.

Tobmuz

Oneg om lidnankundan üks'jäižeks eländpunktaks.

Lidnankundan tobmuden pämez' om sen Deputatoiden nevondkundan ezimez'. Edeližed ezimehed oma Natal'ja Anisimova (tal'vku 2021 — eloku 2022, keväz'ku 2023 — viluku 2025), Svetlana Dragan (reduku 2016 — reduku 2021). Nevondkund om likvidacijan pordhal vn 2025 vilukuspäi, Anna Čabanenko om likvidacižen laudkundan ezimez'. Lidnankundan Administracii om likvidacijan pordhal vn 2012 kül'mkuspäi tähäsai.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 21 359 ristitud, rajonan ristitišton kaks' koumandest, vn 2021 — 16 947 ristitud. Kaik 19 381 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 25..26 tuhad eläjid vozil 1967−2001.

Ortodoksižen hristanuskondan nell' pühäpertid oma avaitud lidnas: Eläban Eziauguižen Stroican päjumalanpert' (om saudud vll 1785−1814), Pühän Lazarän jumalanpert' (1884−1889, udessündutase), časoun', pühäpert' adivpertiš pühämatkajiden täht.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma viž nimitadud päivkodid, koume keskškolad (nomer 1, 2, 4), avoin (aterjoiden) škol (ližaopendusen keskuz om sen palaks vspäi 2016), čomamahtoiden škol (keskškolan nomer 1 palakund), lidnan sportškol. Onegan industrialine tehnikum om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Transport

Avtobusad (nell' maršrutad) oma kundaližeks transportaks lidnas. Om avtobusreisid rajonadme, Severodvinskhasai i Arhangel'skhasai saudud 2000-nzil vozil avtotedme. Ehtatim ühtenzoitab Änižjogen randoid kezal, tal'vte sädase tal'vaigaks.

Vspäi 1781 meriport om lidnas, ezmäi se oli Kii-sarel, sid' seičemes kilometras jogensuspäi, vedadas ujuden laivoid mecanke süvetud farvateridme semendkuspäi kül'mkuhusai. Toižen mail'man sodan aigaspäi Oneg-raudtestancii radab, se om 22-kilometrižen sarakon Belomorsk — Arhangel'sk raudtespäi lopstancijaks.

Regionaline Oneg-lendimport (südäikod kir. ОНА) mugažo radab sodan aigaspäi, otab pen't aviacijad da punolendimid. Se sijadase lidnan päpalan suvipäivnouzmas. Vateg-sodalendimportan jändused (ven.: Ва́тега vai А́ндозеро) oma koumetoštkümnes kilometras päivnouzmha lidnaspäi, jättihe sen sauvomišt kesketi vl 1995 (ühesa kümnendest oli vaumitud), koumekilometrine lendahtamižsarg oli osttud, demontiruidud da paloin vedadud vl 2002.

Galerei

• 
  Meritorguindportan kontor vl 2019
• 
  Eläban Eziauguižen Stroican päjumalanpert', vn 2019 nägu
• 
  Kul'turkeskuz (2016)
• 
  Oneg-raudtestancijan sauvuz vl 2019

Irdkosketused

• Onegan municipaližen ühtnikan lehtpoled Onegan rajonan oficialižel saital (onegaland.ru). (ven.)
• Lidnan i Onegan rajonan turizman informacine sait (onega-travel.ru). (ven.) (angl.)