Tunis

Tunis (arab.: تونس [tuː.nɪs] Tūnis), täuz' oficialine nimi — Tunisan Tazovaldkund (arab.: الجمهورية التونسية Al' Džumhurijja at-Tunisijja), om valdkund Pohjoižafrikas Keskmeren suvirandpolel. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Tunis-lidn.

Tunisan Tazovaldkund
الجمهورية التونسية
(Al' Džumhurijja at-Tunisijja)

Flag	Valdkundznam
Pälidn	Tunis-lidn
Eläjiden lugu (2018)	11,516,189 ristitud
Pind	163,610 km²
Kel'	araban
Valdkundan pämez'	Kajis Sajid
Päministr	Kamel' Madduri
Religii	islam
Valüt	Tunisan dinar (TND)
Internet-domen	.tn, تونس.
Telefonkod	+216
Aigvö	UTC+1

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Istorii

Vn 1956 keväz'kun 20. päiväl Tunis tedištoiti ripmatomut Francijaspäi. Vl 1957 kätihe tazovaldkundaks.

Jäl'gmäine kudenz' lugul Konstitucii om väges vspäi 2014.

Geografijan andmused

Tunisan topografine kart (2007)

Tunis om mavaldkundröunoiš Alžiranke päivlaskmas (röunan piduz — 965 km) da Livijanke suvipäivnouzmas (459 km). Ühthine röunoiden piduz om 1424 km. Mererandan piduz om 1148 km.

Tunisan pind om 163 610 km², niiden kesken saum vezid om 5 %. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Šambi-mägi, 1544 m valdmeren pindan päl. Kaikiš madalamb čokkoim om El' Gars-järven alangišt, −17 m valdmeren pindan al. Znamasižed järved oma kaks' šottad (vedhudetomad solakahad järved, kuidas kezal) valdkundan keskuzpalas: El' Džerid (oleleb 5..7 tuh. km² pindal, no kuivab läz täuzin) i penemb El' Gars (oleleb 1300 km² pindal) lodeheze sišpäi.

Londuseližed pävarad oma kivivoi, londuseline gaz, raudkivend, fosforitad.

Tobmuz

Parlamentan ištundoiden sija Tunisan lodehližes Bardo-ezilidnas, sügüz'ku 2008, kunigahan pert'kulu ende

Ohjandusen form om unitarine prezidentiž-parlamentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om prezident (arab.: رئيس الجمهورية التونسية Rajijs al'-Džumhurijat al'-Tunisija), hän-žo armijan päkäsknik. Kaik rahvaz valičeb prezidentad videks vodeks, ühten kahtenden strokun voimuz om olmas.

Palament om üks'kodine Rahvahan Ezitajiden Suim (arab.: مجلس نواب الشعب‎ Madžlis Nuvvāb aš-Šab). Kaik rahvaz valičeb sen 217 ühtnijad videks vodeks. Edel 2011. vot parlament oli kaks'kodine.

Prezidentan valičendad oliba vn 2019 15. sügüz'kud i 13. redukud. Kajis Sajid om valitud 72,71 % rezul'tatanke kahtendes turas da radab prezidentan vn 2019 redukun 23. päiväspäi. Parlamentan ühtnijoiden jargvaličendad (2. kucund) oliba tehtud vn 2019 6. päiväl redukud. Kamel' Madduri om pandud päministran radsijale vn 2024 elokun 7. päiväl. Edeližed päministrad oma Ahmed Hačani (1. eloku 2023 — 7. eloku 2024), Nažla Buden Romdan (ezmäine naine valdkundas sil radnikusel, 11. reduku 2021 — 1. eloku 2023), Hišam Mašiši (2. sügüz'ku 2020 — 25. heinku 2021).

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Tunisan administrativiž-territorialine jagand.

Tunisas om kaks'kümne nell' agjad (vilajet:ad). Agjad alajagasoiš 264 ümbrikoks (delegacijaks).

Eläjad

Tunisas elädas tunisalaižed, heišpäi 98..99 % oma arabialaižed-islamanuskojad. Vl 2014 valdkundan ristitišt oli 10 982 754 eläjad. Kaikiš suremb valdkundan ristitišt om nügüd'.

Toižed sured lidnad (enamba 150 tuh. ristituid vl 2004): Sfaks i Sus.

Ižanduz

Tunis om šingotai agrariž-industrialine ma. Ižandusen päsarakod oma kaivuztegimišt (fosfatoiden, raudkivendon, kivivoin da gazan samine), turizm, tekstiline sarak, sobiden i kengiden pästand, sömtegimišt (jomad), olivanpuiden kazvatuz.

Valdkundan päeksport (2012) om kivivoi, elektromašiništ da vas'kne vanuim, sobad; toine eksport — fosfatad, olivan plodud i niiden puvoi.

Irdkosketused

• Tunisan ohjastusen oficialine sait (ministeres.tn). (arab.) (fr.)
• Tunisan Ezitajiden Kodin oficialine sait (anc.tn). (arab.) (fr.)