Monrovii
Monrovii (angl.: Monrovia [mənˈroʊviə]) om Liberijan pälidn da joudjaline meriport, üläopendusen keskuz. Se om valdkundan üks'jäine järed lidn, kaikutte nellänz' ristit eläb Monrovijas. Om Montserrado-grafkundan administrativižeks keskuseks mugažo, mülüb sihe.
Flag
| |
| Valdkund | Liberii |
| Eläjiden lugu (2022) | 1,761,032 ristitud |
| Pind | 194,25 km² |
| |
| Pämez' | Džefferson Tamba Koidži (viluku 2018—, Jefferson T. Koijee) |
| Telefonkod | +231 |
| Aigvö | UTC+0 |
Istorii
vajehtaEländpunkt mainitaškanzihe 1560-nzil vozil kuti portugaline Mezuradu-port. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud Kristopolis-nimitusenke läz portad AÜV:oiden joudutadud orjil. Udesnimitihe nügüdläižikš AÜV:oiden Džeims Monro-prezidentan oiktastuseks vl 1824 hänen pozicijan tagut orjudes. Sured murendused tegihe lidnan pertištos i infrastrukturas blokadan (18. heinku — 14. eloku 2003) i amblusiden tagut Kahtenden rahvahanikoiden sodan aigan.
Monrovii šingotase kalanpüdandal, sömtegimištol, kivivoihimižel i farmaceftižel sarakoil, sauvondmaterialiden tehmižel (savič, apakut, cement). Järed joudai meriport om üks'jäine röunmaksoita Päivlaskmaižes Afrikas, 12 mln tonnoid jüguid vodes.
Geografijan andmused
vajehtaLidn sijadase valdkundan suvipäivlaskmas, Atlantižen valdmeren i Mezuradu-jogensun randoil. Sent Pol-jogensu om pohjoižhe lidnaspäi. Arni Monrovijan territorijan tobj pala (jättud valdkundan erineden) levitase 0..10 m ü.m.t. korktusil, ka lidn alištub valdmeren tazopindan ližadusele lujas.
Klimat om tropine mussonine kaks'sezonine, neps lujas, pil'vekaz, vihmsezonas eriližešti. Il'man lämuz vajehtase +22..+32 C° röunoiš vodes läbi, absolütine minimum oleli +15 C° (viluku), maksimum +38 C° (uhoku, sulaku). Monrovii om kaikiš neps pälidn mail'mas, paneb sadegid 4624 mm vodes. Relätivižikš kuiv sezon oleskeleb tal'vkus-keväz'kus (50..120 mm kus), kezakus vihmub nell' päiväd videspäi i paneb 958 mm kus. Vihmsezon oleskeleb semendkus-redukus (354..958 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 76..80 % röunoiš kül'mkus-semendkus, 82..86 % kezakus-redukus.
Eläjad
vajehtaVl 2008 pälidnan eläjiden lugu oli 1 010 970 ristitud. Vn 2022 Liberijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 1 761 032 eläjad, valdkundan koumandez. Läz 2,2 mln ristituid elädas ezilidnoidenke (2022).
Professionaližen opendusen päine aluzkund om Liberijan universitet[1] (angl.: University of Liberia, 18,7 tuh. üläopenikoid vl 2019), sen aluz om pandud vl 1862.
Edeline lidnan pämez' om Klara Doe-Mvogo (2014 — viluku 2018).
Homaičendad
vajehta| Monrovii Vikiaitas |
| Afrikan pälidnad | ||
| Abudž | Addis-Abeb | Akkr | Alžir-lidn | Antananarivu | Asmar | Bamako | Bangi | Banžul | Bisau | Brazzavil' | Dakar | Dodom | Džibuti-lidn | Džub | Fritaun | Gaborone | Giteg | Harare | Hartum | Jamusukro | Jaunde | Kair | Kampal | Kigali | Kinšas | Konakri | Librevil' | Lilongve | Lome | Luand | Lusak | Malabo | Maputu | Maseru | Mbabane | Mogadišo | Monrovii | Moroni | Nairobi | Ndžamen | Niamei | Nuakšot | Port Lui | Porto Novo | Prai | Pretorii | Rabat | San Tome | Tripoli | Tunis-lidn | Uagadugu | Viktorii | Vindhuk | ||