Maputu
Maputu (port.: Maputo [mɐˈputu]) om Mozambikan pälidn da meriport valdkundan suvižes čogas. Se om valdkundan kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, om erigoittud agjaks (provincijaks).
Lidnanznam
|
Flag
|
| Valdkund | Mozambik |
| Eläjiden lugu (2017) | 1,101,170 ristitud |
| Pind | 346,77 km² |
| |
| Pämez' | Eneas Komiče (uhoku 2019—, Eneas Comiche) |
| Telefonkod | +258−21-xxx-xxx |
| Aigvö | UTC+2 |
Enzne
vajehtaNügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vll 1781−1787 kuti portugalijalaižiden lidnuz. Se šingotaškanzi vspäi 1850, i vhesai 1976 nimitihe sidä Lorensu-Markiš (port.: Lourenço Marques) lahten tenavaidajan mödhe. Om lidnan statusanke vspäi 1887. Vodele 1895 raudte ühtenzoiti lidnad Pretorijanke. Vl 1898 sirtihe tänna Portugaline Mozambik-kolonijan pälidnad Mozambik-sarespäi.
Ripmatomuden sandan jäl'ghe udesnimitihe lidnad langenijan sihe-žo Maputu-merilahthe koumekümnes kilometras suvhe Maputu-jogen mödhe, kudamb om valdkundan röunjogeks suves. Lidnas Temb-jogi lankteb valdmerhe.
Maputu šingotase himižel sarakol, sömtegimištol, metallanümbriradmižen edheotandoil, meblin pästandal. Znamasižed sarakod oma torguind, transport (kahtenz' surtte meriport[1] Afrikan suves) i sido mugažo. Valdkundan kogosüdäiproduktan videndez tegese pälidnas. Nacionaližiden järedoiden kompanijoiden päfaterad oma keskitadud lidnas.
Geografijan andmused
vajehtaLidn sijadase järedan Maputu-lahten (ende Delagoa) lodehližel randal, Indižen valdmeren päivlaskmaižel randal, 47 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Maputun agj ümbärdab pälidnad, agjan administrativine keskuz om Matol-ezilidn (port. Matola, 1,032 mln vl 2017) — valdkundan kahtenz' surtte lidn. Om Esvatinin i SAT:an röunoid 50 km päivlaskmha lidnaspäi.
Klimat om tropižen savannan kaks'sezonine, subtropižen nepsan röunal. Voden keskmäine lämuz om +22,9 C°, tal'vkun-uhokun +25..+26 C°, kezakun-elokun +19..+20 C°. Ekstremumad oma +1 C° (heinku) i +46 C° (sügüz'ku). Paneb sadegid 814 mm vodes, enamba vilukus (171 mm) i uhokus (130 mm), kuiv sezon oleskeleb kezakus-elokus (15..20 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 71..76 % röunoiš voden aigan.
Eläjad
vajehtaVl 2007 eläjiden lugu oli 1 094 315 ristitud. Läz 3,15 mln ristituid elädas päivlaskmaiženke Matol-ezilidnanke da ümbärdajanke territorijanke vn 2017 rahvahanlugemižen mödhe.
Maputu om valdkundan üläopendusen keskuz. Znamasine om valdkundaline Universitet Eduardu Mondlanen nimed[2] (alusenpanend 1962, 39 tuh. üläopenikoid filialoidenke toižiš lidnoiš vl 2015).
Edeline lidnan-agjan pämez' (prezident) om David Simango (uhoku 2009 — uhoku 2019). Lidnan gubernator (radonoigendajan tobmuden pämez') om Iolanda Cintura vn 2015 vilukuspäi.
Transport
vajehtaMikroavtobusad, avtobusad i ehtatimen jono oma kundaližeks transportaks lidnas da sen ümbrištos. Järed eksport-importan meriport radab.
Rahvahidenkeskeine civiline Maputu (Mavalane)-lendimport[3] (MPM / FQMA, 700 tuh. passažiroid vl 2009) sijadase koumes kilometras lodeheze lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Suviafrikan Tazovaldkundan järedoihe lidnoihe, Lissabonha, Nairobihe, Addis-Abebha, Dohaze i Stambulha, mugažo Mozambikadme.
Homaičendad
vajehta- ↑ Maputun portan sait (portmaputo.com). (angl.) (port.)
- ↑ Universitetan Eduardu Mondlanen nimed sait (uem.mz). (port.) (angl.)
- ↑ Rahvahidenkeskeižen Maputu (Mavalane)-lendimportan informacine sait (aeroporto-maputo.com). (port.) (angl.)
Irdkosketused
vajehta| Maputu Vikiaitas |
| Afrikan pälidnad | ||
| Abudž | Addis-Abeb | Akkr | Alžir-lidn | Antananarivu | Asmar | Bamako | Bangi | Banžul | Bisau | Brazzavil' | Dakar | Dodom | Džibuti-lidn | Džub | Fritaun | Gaborone | Giteg | Harare | Hartum | Jamusukro | Jaunde | Kair | Kampal | Kigali | Kinšas | Konakri | Librevil' | Lilongve | Lome | Luand | Lusak | Malabo | Maputu | Maseru | Mbabane | Mogadišo | Monrovii | Moroni | Nairobi | Ndžamen | Niamei | Nuakšot | Port Lui | Porto Novo | Prai | Pretorii | Rabat | San Tome | Tripoli | Tunis-lidn | Uagadugu | Viktorii | Vindhuk | ||