Sal'vador

Sal'vador (ispanine virkand [el salβaˈðoɾ]), täuz' oficialine form — El' Sal'vadoran Tazovaldkund (isp.: República de El Salvador), om kaikiš penemb da tihedašti elänzoittud valdkund Keskuzamerikas. Pälidn da kaikiš suremb lidn om San Sal'vador.

El' Sal'vadoran Tazovaldkund
República de El Salvador

Flag	Valdkundznam
Pälidn	San Sal'vador
Eläjiden lugu (2018)	6,187,271 ristitud
Pind	21,044 km²
Kel'	ispanijan
Valdkundan pämez'	Najib Bukele
Päministr	hän-žo
Religii	hristanuskond, ateizm
Valüt	AÜV:oiden dollar ($) (USD)
Internet-domen	.sv
Telefonkod	+503
Aigvö	UTC−6

Etimologii

Valdkundan nimituz ispanijan kelel (El Salvador) znamoičeb «Sünd».

Istorii

Vl 1821 sügüz'kun 15. päiväl Sal'vador tedištoiti ičeze ripmatomudes Ispanijaspäi.

Valdkundan ezmäine Konstitucii oli olmas vspäi 1824. Jäl'gmäine 14nz' lugul Konstitucii om väges vspäi 1983 äiluguižidenke vajehtusidenke, vn 2014 versii om möhembaine.

Geografijan andmused

Sal'vadoran topografine kart.

Sal'vador om mavaldkundröunoiš Gondurasanke (röunan piduz — 342 km) pohjoižes da päivnouzmas, Gvatemalanke (203 km) päivlaskmas. Ühthine röun kuivmadme — 545 km. Valdkundan suvižed randad lainištab Tün' valdmeri. Randanpird om 307 km.

Sal'vadoran territorijan tobj pala om sättud vulkanoil mägišt 600..700 m ü.m.t. korktusil väghiženke mahudenke. Valdkundal om kaks' vulkanoiden čepid — pohjoine da suvine. Manrehkaidused oma paksud. Kaikiš korktemb čokkoim om El'-Pital'-mägi, 2730 m valdmeren pindan päl. Kaikiš znamasine Lemp-jogi jokseb man pohjoižespäi süvedme (450 m) alangodme. Tünen valdmererandaline alangišt om 10..30 km levette.

Randišton klimat om tropine, mägištol om ven klimat. Kaikuččen kun kesklämuz om +25..+29 C° randištol, +23 C° mägištol. Semendkul-redukul paneb sadegid, kül'mkul-sulakul kuiv sezon oleskeleb. Vodes voib panda sadegid 2000 mm:hasai, läz kaikuttušt vot se veb sur'vedennoks.

Londuseližed pävarad oma raudkivend, vas'kkivend, boksitad, kuld; toižed oma cink, hobed, platin, hahktin, artut', ozrikkivi, mramor, mouckivi.

Tobmuz

Parlamentan pert' San Sal'vadoras.

Sal'vador om unitarine konstitucine prezidentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om prezident (isp.: Presidente de El Salvador), hän-žo om ohjastusen pämez' da armijan päkäsknik. Kaik rahvaz valičeb prezidentad videks vodeks, kahtenden strokun voimuseta. Ministrad da varaprezident oma abuiš prezidental.

Parlament om üks'kodine Käskusenandai Suim (isp.: Asamblea Legislativa), mugažo rahvaz valičeb sen 84 ühtnijoid koumeks vodeks. Ülembaine Käskuzkund om käskuzkundaline tobmuz, se kogoneb 15 sudijaspäi.

Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2018 4. päiväl keväz'kud. Valitihe prezidentad ühtel tural vn 2019 3. päiväl uhokud, nügüdläine Najib Bukele-prezident sai 53,1%.

Edeline Sal'vador Sančes Seren-prezident (2014−2019) sai 50,11% kahtendel tural.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Sal'vadoran administrativiž-territorialine jagand.

Sal'vador jagase 14 departamentaks (isp.: departamento). Departamentad alajagasoiš municipijoikš (isp. municipio), kaik niid om 262.

Eläjad

Sal'vadoras elädas sal'vadoralaižed. Vn 2014 heinkus valdkundan eläjiden lugu oli 6 125 512 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Ristitišt augotižlibundan mödhe vl 2007: segoitadud augotižlibundanke (mestizo) — 86,3%, evropalaižed — 12,7%, indejalaižed — 0,2% (sidä kesken lenka, kakavira, nahua-pipil), afrikalaižed — 0,1%, toiženke augotižlibundanke — 0,7%.

Uskondan mödhe (2014): riman katolikad — 50% (valdkundaline religii), protestantad — 36%, toižed uskojad — 2%, religijatomad — 12%.

Sal'vadoran toižed sured lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2007, surembaspäi penembha): Santa Ana, Sojapango, San Migel'. Lidnalaižiden pala om 73,4% (2020).

Ižanduz

Vl 2012 Sal'vadoran päeksport oli erazvuiččed sobad (läz 40%), sahar da magedad jomad (6%), elektrokondensatorad (6%), kofe (5%); toine eksport — raudtegesed (2%), kivivoin ümbriradmižen produktad (2%), kuld (1%), spirt, elektruz, zelläd; toštmižeksportan tavarad.

Irdkosketused

• El' Sal'vadoran Tazovaldkundan prezidentan oficialine sait (presidencia.gob.sv). (isp.)
• El' Sal'vadoran Tazovaldkundan parlamentan oficialine sait (asamblea.gob.sv). (isp.)