San Antonio

San Antonio (mugažo anglijan i ispanijan kelil, anglijan virkand [ˌsæn ænˈtoʊnioʊ]) om AÜV:oiden lidn Tehas-štatan suves. Se om štatan kahtenz' lidn (Hjustonan jäl'ghe) i federacijan seičemenz' lidn eläjiden lugun mödhe, om Beksar-ümbrikon administrativižeks keskuseks.

San Antonio

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2024)	1,513,974 ristitud
Pind	1,307,00 km²
Pämez'	Ron Nirenberg (kezaku 2017—)
Telefonkod	+1−210
Aigvö	tal'vel UTC−6, kezal UTC−5

Lidnan kart (2014)

Meksikan generaline konsuluz sijadase lidnas.

Istorii

Amussai indejalaižiden pajaija-heim eli täs da nimiti tahondad Janaguana — «verestajad veded». Vl 1691 ispanijalaižiden missii tuli neche tahondha ph. Antonijan Padujalaižen päiväl (13. kezaku), nimitihe pühämehen mödhe tahondad da joged-ki.

Eländpunktan aluz om pandud vn 1718. Aigan mändes ühtištadihe lähižid missijoid da Alamo-lidnust da anttihe lidnan oiktusid vn 1837 5. päiväl kezakud. Vl 1877 raudte tuli lidnha.

Geografijan andmused

Lidn sijadase San Antonio-jogen randoil (Meksikan lahten bassein) da sen oiktan Medin-ližajogen hural randal (angl.: Medina River), 198 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Lidnan ühthine pind om 1307 nellikkilometrad, sidä kesken vezi otab 14,98 km². Matkad štatan Ostin-pälidnhasai om 100 km pohjoižpäivnouzmha orhal, raudtel vai avtoteidme.

Klimat om subtropine räk, valdmeren valatoitusenke, päivoikaz, kezal eriližešti. Voden keskmäine lämuz om +20,9 C°, kezakun-sügüz'kun +26,6..+29,7 C°, tal'vkun-uhokun +11,2..+13,5 C°. Ekstremumad oma −18 C° (viluku) i +44 C° (sügüz'ku). Kezaaigan minimum om +5 C° (sügüz'ku), tal'vaigan maksimum om +38 C° (uhoku). Ei voi panda halad semendkus-sügüz'kus. Paneb sadegid 823 mm vodes, enamba semendkus-kezakus (83..112 mm kus) i sügüz'kus-redukus (95..99 mm kus), toižil kuil 44..61 mm kus. Läz ei olele lunt, paneb lunt üht päiväd koumes vodes. Keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 64..70 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

Beksar-ümbrikon kart (2008), San Antonio om ozutadud rusttal mujul

San Antonio jagase nell'toštkümneks lidnanlaptaks, ned alajagasoiš rajonikš.

Lidnan tobmuden pämez' om mer (angl.: mayor of the City of San Antonio). Valitas händast kahteks vodeks, strokuiden lugu om röunatud nell'-lugul. Edeline mer om Aivi Teilor (Ivy Taylor, heinku 2014 — kezaku 2017).

Eläjad

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1,327,407 ristitud, heišpäi 63,2 % ispaniženke vai latinamerikaiženke augotižlibundanke, vn 2021 — 1,434,625 ristitud. Kaik 1 511 946 eläjad oli lidnas vl 2017, sil aigal ristitišt oli i om nügüd' kaikiš suremb. Läz 2,6 mln ristituid elädas ezilidnoidenke (2020), lidnaglomeracii otab 24. sijad valdkundas.

Augotižlibundan mödhe (lidnan eläjad vl 2020): latinamerikalaižed i ispanijalaižed — 63,9 %, evropalaižed — 23,4 % (ispanijalaižita), afroamerikalaižed — 6,5 %, azijalaižed — 3,2 %, indejalaižed — 1,2 %, segoitadud augotižlibundanke — 2,3 %.

San Antonio om järedaks openduzkeskuseks, läz 100 tuhad openikoid 31 üläopendusen aluzkundas. Sen ližaks, AÜV:oiden armijan medicinine openduzkeskuz pästab 24 tuhad specialistoid vodes.

Ižanduz

Lidnan kogosüdäiprodukt oli 121 mlrd US$ vl 2018.

San Antonio šingotase sodategemišton kompleksal, kivivoin ümbriradmižel, avtosauvomižen edheotandoil, tervhudenkaičendan keskusil, turizmal. Läz 20 mln turistoid tuldas lidnha joga vodel, päine mel'heižtaho om Tehasan ripmatomuden sandan Alamo-lidnuz-simvol. Nacionaližiden kollkeskusiden sijaduz.

Nened järedad kompanijad rahvahidenkeskeižes Fortune 500-nimikirjutesespäi baziruišoiš lidnas: Valero Energy Corp (kivivoinümbriradmine), Andeavor (vai Tesoro Petroleum Corp edel vn 2018 redukud, nügüd' Marathon Petroleum-kompanijan pala, kivivoinümbriradmine), USAA (sodamehiden banking i varmitez), iHeartMedia (media, radiooigendused), NuStar Energy (kivivoin da gazan transportiruind). Mugažo järed privatine H-E-B Grocery Company (sömän supermarketoiden verk) om päfateranke täs.

Transport

Avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnas. Tramvain kaks' jonod ratas lidnan keskuzpalas. Kaik om 219 km velotehuzid, velosipedoiden kortoman verk šingotase vspäi 2010.

Rahvahidenkeskeine civiline San Antonio-lendimport (SAT / KSAT, 10,3 mln passažiroid vl 2019) sijadase kaks'toštkümnes kilometras pohjoižhe lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid AÜV:oiden i Meksikan äjihe surihe lidnoihe.

Galerei

• 
  Lidnan tobmuden sauvuz (2013)
• 
  Riman katoline kafedraline San Fernando-päjumalanpert', vn 2009 nägu
• 
  Lidnan azjaline keskuz vl 2023
• 
  Valero Energy Corp-kompanijan päfater vl 2007
• 
  San Antonion čomamahton muzei (2008, ende oludentegim)
• 
  Rahvahidenkeskeine San Antonio-lendimport vl 2009

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden oficialine sait (sanantonio.gov). (angl.)