Al'bukerke

Al'bukerke (angl.: Albuquerque [ˈælbəkɜːrki], lühenduz: ABQ, ispanine virkand: [alβu'kerke]; navah.: Beeʼeldííl Dahsinil [pèːʔèltíːl tɑ̀xsɪ̀nɪ̀l]) om AÜV:oiden lidn Nju Meksiko-štatan keskuzpalan lodehes. Se om štatan kaikiš elänzoittud lidn, AÜV:oiden 32-nz' lidn eläjiden lugun mödhe. Bernalillo-ümbrikon (3020 km²) administrativine keskuz.

Al'bukerke
Albuquerque

Flag
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2018)	560,218 ristitud
Pind	490,9 km²
Pämez'	Tim Keller (tal'vku 2017—)
Telefonkod	+1−505, 575
Aigvö	tal'vel UTC−7, kezal UTC−6

Lidnan valičemižümbrikoiden kart (2013)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud ispanijalaižil vl 1706 kuti sodapost da maižandusen keskuz, isp. Villa de Alburquerque. Nimituz om sidotud ispanižhe Al'burkerke-lidnha röunanno Portugalijanke, se libub latinan kelen albus- i quercus-sanoišpäi «vauged tamm».

Al'bukerke šingotase AÜV:oiden armijan Körtlend-il'mbazal (südäitukuižen azegišton toižiden paloiden kodvind) «Sandia»-tedoiduzlaboratorijoiden palanke. Lidn om štatan opendusen i tervhudenkaičendan aluzkundoiden keskuz, «Netflix»-kompanijan fil'mdamižen sija. «Facebook»-verkon datakeskuz i Intel-kompanijan tegimed ratas lähižiš ezilidnoiš.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Rio Grande-jogen randoil, 1490..1950 m korktusil, 1619 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Ühthine pind om 490,9 km², sidä kesken kuivma 486,2 km², vezi 4,7 km².

Klimat om päivoikaz da kuiv letetazangišton nell'sezonine. Voden keskmäine lämuz om +13,9 C°, absolütine minimum — −27 C°. Paneb sadegid 242 mm vodes, enamba heinkus-elokus (38..40 mm kus).

Al'bukerke jagase ühesaks valičemižümbrikoks (angl. City council districts). Edeline lidnan pämez' oli Ričard Džeims Berri (tal'vku 2009 — tal'vku 2017, Richard James Berry).

Eläjad

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 545 852 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Kaik 915 927 eläjad om ezilidnoidenke 24 080 km² pindal (2018, štatan ühtenz' i 60. sija valdkundas).

Augotižlibundan mödhe (2010): evropalaižed — 69,7% (ispanijalaižita 42,1%), ispanijalaižed i latinamerikalaižed — 46,7%, indejalaižed — 4,6%, afroamerikalaižed — 3,3%, azijalaižed — 2,6%, valdmerimalaižed — 0,1%, segoitadud augotižlibundanke — vastusiden 4,6%.

Transport

Avtobusad, kiruhavtobusad i ezilidnjonused oma kundaližeks transportaks. Massižen tranzitan municipaline ABQ RIDE-kompanii nimitihe SunTran edel 2004. vot. Kuz' avtotesildad om saudud lidnas Rio Grandes päliči, sen ližaks kaks' oma lähižes suviezilidnas. Enamba mi 600 km veloteid, velotehuzid i velomaršrutoid (2019).

Rahvahidenkeskeine Al'bukerken «Sanport»-lendimport (ABQ, angl.: Albuquerque Sunport, 5,4 mln passažiroid vl 2018) sijadase 5 km suvipäivnouzmha lidnan azjaližes keskusespäi, Körtlend-il'mbaz om ani päivnouzmha sišpäi. Tehtas reisid AÜV:oiden järedoihe lidnoihe i lähižiden štatoiden lidnoihe. Kahtenz' Dabl Igl II-lendimport (angl. Double Eagle II Airport) om saudud 11 km lodeheze keskusespäi, se om specialižen aviacijan i čarterreisiden täht.

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (cabq.gov). (angl.) (+ äikel'ne avtomatine känduz)