Indianapolis
Indianapolis (mugažo anglijan kelel, virktas [ˌɪndiəˈnæpəlɪs]; lühenduz angl.: Indy [ˈɪndi]) om lidn AÜV:oiden päivnouzmaižes palas. Se om Indian-štatan i Marion-ümbrikon administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, 16nz' surtte AÜV:oiš.
Lidnanznam![]() |
Flag![]() |
Valdkund | Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad |
Eläjiden lugu (2020) | 887,642 ristitud |
Pind | 952,95 km² |
![]() | |
Pämez' | Džo Hogsett (viluku 2016—, Joe Hogsett) |
Telefonkod | +1−317, −463 |
Aigvö | tal'vel UTC−5, kezal UTC−4 |

Istorii
vajehtaEnde majami- i delavarad-indejalaižed oliba enambuses lidnan tahondas. Eländpunktan aluz om pandud vl 1821 kuti štatan uz' pälidn sen keskuses vajehtamha Koridon-lidnad. Štatan Ülembaižen käskuzkundan Ieremija Sallivan-sudii tegi melel lidnan nimed: štatan anglijankel'ne Indiana-nimituz i grekan polis-sana «lidn». Žilo sai lidnan statusad vl 1825, eziauguine lidnan plan mülüti territorijad 1 nellikmijlänke i kehkrad torgud sen keskuses. Raudte tuli lidnha vl 1847, sauvoškanzihe tegimid. 20. voz'sadal konkurirui Detroitanke, oli avtotegimišton keskuseks. Avtoteiden äjüz ühtenzoitab lähižidenke suridenke lidnoidenke oikti.
Indianapolis šingotase mašiništonsauvomižel, mujumetalloiden metallurgijal, himiž-farmaceftižil tegimil («Eli Lilly and Company»), sömtegimištol, pästandkodil da poligrafijal, finansižel sektoral, likutamatomuden järedal «Simon Property Group»-kompanijal, tervhuden varmitusel («Anthem»). Jogavoččed «Indianapolisan 500 mijläd»-avtovoibuižed (angl. Indianapolis 500 / Indy 500 / The 500) oleskeldas lidnan nell'kilometrižel avtodromal.
Geografijan andmused
vajehtaLidn sijadase štatan keskuzpalas, Uait-jogen randal (angl.: White River 583 km pitte, Ogajo-jogen oigedpol'ne bassein), 198..274 m korktusil, 218 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Rengazavtote ümbärdab lidnad.
Kaikiš järedamb ezilidn om Karmel ani pohjoižhe. Lähembaižed avtoteidme sured lidnad oma Kolumbus 270 km päivnouzmha, Cincinnati 180 km suvipäivnouzmha, Luisvill 185 km suvhe i Čikago 260 km lodeheze.
Klimat om ven kontinentaline neps subtropižen röunal. Keza om päivoikaz lujas, tal'v om pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +12,0 C°, kezakun-elokun +22,5..+24,3 C°, tal'vkun-uhokun −1,9..+0,7 C°. Absolütine minimum oleskeli −33 C° (viluku), maksimum +41 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +3 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +25 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus vaiše. Il'man lämuz voib ületada +20 C° miččel taht kul. Paneb sadegid 1108 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba sulakus-heinkus (110..126 mm kus), vähemba uhokus (62 mm). Paneb 65 sm lunt tal'vel 22 päiväs, lumikatken keskmäine korktuz sase 13 santimetrhasai vilukus. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 66..75 % röunoiš voden aigan päiči tal'vkus (78 %).
Tobmuz
vajehtaVozil 2008 (1. viluku) — 2016 (1. viluku) Greg Ballard (mugažo anglijaks) radoi lidnan pämehen.
Eläjad
vajehtaVn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 820 445 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Indianapolis om AÜV:oiden 27-nden surtte lidnaglomeracijan keskuz (Indianapolis-Karmel-Mansi) — 2 386 199 ristitud (2018).
Vl 1987 Panamerikaižed vändod mäniba lidnas.
Transport
vajehtaAvtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtoiden, velosipediden i elektroskuteriden kortoman sistemad oma väges. Kiruhavtobusan koume jonod oma sauvomas vspäi 2018. Passažirjonuz ühtenzoitab Čikagonke kerdan päiväs.
Rahvahidenkeskeine civiline Indianapolis-lendimport[1] (IND / KIND, 9,4 mln passažiroid i 1 mln jügutonnoid vl 2018) sijadase üks'toštkümnes kilometras suvipäivlaskmha lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid AÜV:oidme, mugažo Parižha, Torontho, sezonreisid Kankunha. Logistižen «FedEx Express»-kompanijan kahtenz' surtte sortiruindkeskuz radab lendimportan territorijal, reisid AÜV:oidme i Päivlaskmaižen Evropan lidnoihe. Sen ližaks abulendimport om olmas i punolendimport om avaitud lidnan keskuses.
Galerei
vajehta-
Ümbrikon tobmuden sauvuz lidnan keskuzpalas (2021)
-
Lidnan azjaline keskuz Indian-štatan tobmuden sauvusenke ezimal vl 2016
-
Rahvahidenkeskeine Indianapolis-lendimport vl 2008, nägu Man ratud kaimdajaspäi
Homaičendad
vajehtaIrdkosketused
vajehtaIndianapolis Vikiaitas |
AÜV:oiden järedad lidnad | |||
Enamba 3 mln. eläjid | Los Andželes | Nju Jork | ||
1—3 mln. eläjid | Čikago | Dallas | Filadel'fii | Finiks | Hjuston | San Antonio | San Diego | San Hose | ||
750 tuh. eläjid — 1 mln. | Džeksonvill | Fort Uert | Indianapolis | Kolumbus | Ostin | San Francisko | Šarlott | ||
Enamba 500 tuh. eläjid | Al'bukerke | Baltimor | Boston | Denver | Detroit | El' Paso | Fresno | Las Vegas | Luisvill | Memfis | Miluoki | Našvill | Oklahoma Siti | Portlend | Sakramento | Sietl | Tuson | Vašington | ||