Sietl

Sietl (angl.: Seattle [siˈætəl], lušucid: Dᶻidᶻəlal̓ič) om AÜV:oiden lidn da meriport Vašington-štatas. Se om štatan i federacijan lodehen kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, King-ümbrikon administrativine keskuz.

Sietl
Seattle

Lidnanznam
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2023)	755,078 ristitud
Pind	367,97 km²
Pämez'	Brüs Harrell (viluku 2022—, Bruce Harrell)
Telefonkod	+1−206
Aigvö	tal'vel UTC−8, kezal UTC−7

Lidnan kart (2014)

Vl 1962 mail'man Ekspo-ozutelend mäni lidnas, saudihe lidnan «Speis nidl»-simvolad ozutelendan täht. Vl 1990 Hüvän valdan vändod oliba Sietlas.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vn 1851 kül'mkus skautoil kuti Alkai Point (angl.: Alki Point). Vl 1852 hö sirdihe udhe sijha indejižiden küliden keskes i nimitihe žilod Duvamps:aks (angl.: Duwamps) indejalaižiden duvamiš-heimon mödhe. Vl 1855 udesnimitihe nügüdläižikš indejalaižiden Si'atl'-vejan mödhe. Vn 1869 2. päiväl tal'vkud žilo sai lidnan oficialižid oiktusid. Vl 1889 luja lämoipalo tegihe azjaližes keskuses, pölištunuzita.

Lidn om mail'man UPS-, Boeing-, Microsoft- i Amazon-korporacijoiden sündundsijaks.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz štatas i valdkundas vn 2016 kartal

Lidnan sijaduz King-ümbrikos i Vašington-štatas (2007)

Lidn sijadase Tünen valdmeren da sen Pjudžet-lahten päivnouzmaižel randal, 0..158 m korktusil, 53 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Lidnan ühthine pind om 367,97 km², sidä kesken kuivma 217,54 km², vezi otab 150,43 km².

Matkad štatan administrativižes Olimpii-keskushesai om sada kilometrad suvipäivlaskmha orhal. Lähembaine järed lidn om Vankuver (Kanad) 200 km pohjoižhe orhal.

Klimat om ven valdmeren, Keskmeren klimatan pirdoidenke. Lidn om kaitud korktoil mägil arktižes viluspäi i valdmeren koviš tulleišpäi. Voden keskmäine lämuz om +12,1 C°, kezakun-sügüz'kun +16,7..+19,7 C°, tal'vkun-uhokun +5,6..+6,7 C°. Ekstremumad oma −18 C° (viluku) i +42 C° (kezaku). Kezaaigan minimum om +3 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +21 C° (uhoku). Ei olele haloid sügüz'kus. Paneb sadegid 999 mm vodes, enamba kül'mkus-vilukus (145..160 mm kus), vähemba heinkus-elokus (40 mm pordos). Paneb lunt 16 sm tal'ves. Keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 65..80 % röunoiš voden aigan. Voib olda lujid manrehkaidusid (ühesaballaine vl 1700, 6,8 ballad vl 2001).

Tobmuz

Lidnan rajonad vspäi 2016

Lidn jagase seičemeks rajonaks vspäi 2016, ned alajagasoiš neiborhudoikš.

Lidnan tobmuden pämez' om mer (angl.: Mayor of Seattle). Edeližed merad oma Dženni Durkan (Jenny Durkan, kül'mku 2017 — tal'vku 2021), Edvard Mürrei (Ed Murray, viluku 2014 — sügüz'ku 2017), Maikl Makginn (Michael McGinn, viluku 2010 — tal'vku 2013), Greg Nikels (Greg Nickels, viluku 2002 — tal'vku 2009).

Eläjad

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 608 660 ristitud, vn 2020 — 737 015 ristitud. Kaik 724 745 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Vl 2020 kaiken lidnaglomeracijan ristitišt oli nell' millionad eläjid 21202 km² pindal (15. sija AÜV:oiš).

Augotižlibundan mödhe (lidnan eläjad vl 2010): evropalaižed — 66,3 % (ispanijalaižita), azijalaižed — 13,8 %, latinoamerikalaižed i ispanijalaižed — 9,0 %, afroamerikalaižed — 7,9 %, indejalaižed — 0,8 %, valdmerimalaižed — 0,4 %, segoitadud augotižlibundanke — 5,1 %, toiženke augotižlibundanke — 2,4 %.

Vl 2008 oliba kodikelikš: anglijan kel' — 78,9 %, Azijan keled — 10,2 %, ispanijan kel' — 4,5 %.

Transport

Avtobusad, trolleibusad (15 maršrutad), tramvaijono lidnan keskuzpalas, ezilidnelektrojonused, vezitaksid (ehtatimed) i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Kebnan metron jono radab vspäi 2009, siš om 16 stancijad (seičeme manalašt) i 32,7 km raudted, ühtenzoitab lidnan keskuzpalad lendimportanke.

Rahvahidenkeskeine civiline Sietl — Takom-lendimport (SEA / KSEA, 46 mln passažiroid vl 2022) sijadase kaks'kümnes koumes kilometras suvhe Sietlan azjaližes keskusespäi. Tehtas reisid Kanadan, AÜV:oiden, Meksikan i Päivlaskmaižen Evropan surihe lidnoihe, Päivnouzmaižen Azijan pälidnoihe.

Galerei

• 
  Lidnan tobmuden sauvuz (2007)
• 
  Riman katoline ph. Jakovan Zevedejan päjumalanpert', vn 2019 nägu
• 
  Lidnan azjaline keskuz, semendku 2023
• 
  Amazon-kompanijan Amazon Tower I-ofissauvuz läz vaumičendad vn 2015 kezakus
• 
  Starbucks Coffee-kompanijan Starbucks center-päfater vl 2016
• 
  Benaroya Hall (2009), om Sietlan simfonižen orkestran päsijaduseks
• 
  King Street-raudtestancii vl 2017

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden oficialine sait (seattle.gov). (angl.) (+ äikel'ne avtomatine känduz)