Miluoki

Miluoki (angl.: Milwaukee [mɪlˈwɔːki], sijaline [mɪˈlwɔːki]) om AÜV:oiden lidn da port Suril järvil, pohjoižes Viskonsin-štatas. Se om štatan kaikiš suremb i valdkundan 31nz' lidn eläjiden lugun mödhe, Miluokin ümbrikon administrativine keskuz.

Miluoki
Milwaukee

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2023)	561,385 ristitud
Pind	250,75 km²
Pämez'	Kaval'je Džonson (tal'vku 2021—, Cavalier Johnson)
Telefonkod	+1−414
Aigvö	tal'vel UTC−6, kezal UTC−5

Lidnan kart (2014)

Istorii

Ende ho-čank-, menomini-, foks-, maskuten-, sauk-, potavatomi- i odžibve-indejalaižed eliba neniš tahoiš. Evropalaižiden eländpunktan aluz om pandud Žak Vio-kanadalaižel vl 1795 kuti torguindžilo. Nimituz libub algonkinižes indejižes millioke-sanaspäi i znamoičeb «čoma ma». Kaznu eländpunkt sai lidnan statusad vn 1846 31. päiväl vilukud, se om Miluokin alusenpanendan oficialine dat.

Miluoki šingotase tervhudenkaičendan aluzkundoil, finansižil fondoil, pästandkodil, mašinansauvomižel (kaivuztransportine mašiništ — Komatsu, akkumulätorad — Johnson Controls), sömtegimištol (oludtegimed). Neniden kompanijoiden päfaterad sijadasoiš lidnas: Northwestern Mutual (varmituz, rahapanendad), Manpower (personalan rekruting), Rockwell Automation (tegimišton avtomatizacii), Harley-Davidson (motociklad, aviapalad).

Geografijan andmused

Lidn sijadase štatan suvipäivnouzmas, Mičigan-järven päivlaskmaižel randal, 188 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Nene koume joged ühthejokstas da lanktas järvhe: Menomoni, Kinnikinik i Miluoki. Lidnan pind om 250,75 km², niišpäi kuiv ma otab 249,12 nellikkilometrad, vezi 1,63 km².

Matkad štatan administrativižhe Madison-keskushesai om 124 km päivlaskmha. Lähembaine toine järed lidn om Čikago 150 km suvhe.

Klimat om ven kontinentaline. Keza om päivoikaz lujas, tal'vaig om pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +9,6 C°, kezakun-sügüz'kun +18,3..+22,9 C°, tal'vkun-uhokun −1,4..−4,4 C°. Ekstremumad oma −32 C° (viluku i uhoku) i +41 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +22 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus vaiše. Paneb sadegid 878 mm vodes, enamba sulakus-eloku (86..111 mm kus), vähemba tal'vkus-uhokus (43..48 mm kus). Paneb lunt 124 sm tal'ven 35 päiväs. Lumikatken keskmäine korktuz sase 18..22 sm vilukus-uhokus. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 69..76 % röunoiš voden aigan. Järven veden kuine lämuz om +2,2..+4,9 C° tal'vkus-semendkus, +19,4..+22,2 C° heinkus-sügüz'kus.

Tobmuz

Lidnan sijaduz Miluoki-ümbrikos i Viskonsin-štatas vn 2014 kartal

Lidnan tobmuden pämez' om mer (angl.: mayor of Milwaukee). Edeližed merad oma Tom Barrett (sulaku 2004 — tal'vku 2021), Džon Norkvist (John Norquist, sulaku 1988 — tal'vku 2003), Genri Maier (Henry Maier, sulaku 1960 — sulaku 1988).

Eläjad

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 592 025 ristitud, vn 2020 — 577 222 ristitud. Kaik 594 511 eläjad oli lidnas vl 2018. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 741 324 eläjad vl 1960. Vspäi 2000 lidnan eläjiden lugu om stabiline. Läz kaht millionad ristituid elädas lidnaglomeracijas (33nz' surtte valdkundas).

Augotižlibundan mödhe (2020): afroamerikalaižed — 37,8 %, evropalaižed (ispanijalaižita) — 32,3 %, ispanijalaižed i latinamerikalaižed — 20,1 %, azijalaižed — 5,2 %, indejalaižed — 0,4 %, valdmerimalaižed — 0,03 %, segoitadud augotižlibundanke — 3,7 %, toiženke augotižlibundanke — 0,5 %.

Transport

Lidnan transportkart ezilidnoidenke (2024)

Avtobusad i tramvain jono (vspäi 2018) oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad ühtenzoittas ezilidnoidenke da suridenke lidnoidenke. Om raudteühtenzoitust Čikagonke.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Miluoki Mitčell-lendimport (MKE / KMKE, 6,1 mln passažiroid vl 2024) sijadase ühesas kilometras suvhe lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid AÜV:oiden äjihe surihe lidnoihe, om sezonreisid Kankun-lebutahoze. Toine lendimport Lourens Timmermanan nimed (MWC / KMWC) om regionaline, sijadase kahesas kilometras lodeheze lidnan keskuzpalaspäi.

Galerei

• 
  Lidnan tobmuden sauvuz (2022)
• 
  Ph. Josafatan päjumalanpert', vn 2011 nägu (riman katoline, om vaumitud vl 1901)
• 
  Miluokin azjaline keskuz vn 2024 tal'vkus
• 
  Rockwell Automation-kompanijan päfater vl 2010
• 
  Miller Brewing Company-edheotandan oludentegimed vl 2021
• 
  Miluokin čomamahtoine muzei (2013), projektirui Sant'jago Kalatrava
• 
  Rahvahidenkeskeižen Miluoki Mitčell-lendimportan terminal vl 2023

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (city.milwaukee.gov). (angl.)
• Lidnümbrikon oficialine sait (milwaukee.gov). (angl.)