Murmanskan agj
| |||||
_-_Murmansk_Oblast.svg)
| |||||
| Pälidn | Murmansk | ||||
| Pind - Ühtes |
25-nz' 144 902 km² | ||||
| Eläjiden lugu - Kaik |
63-nz' 753,557 ristitud (2018) | ||||
| Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš |
41-nz' 425,8 mlrd rub. (2016) | ||||
| Federaline ümbrik | Lodehline | ||||
| Venäman ekonomine region | Pohjoine | ||||
| Valdkundkel' (-keled) | venäkel' | ||||
| Gubernator | Marina Kovtun | ||||
| Ohjastusen pämez' | hän-žo | ||||
| Agjan Duman ezimez' | Sergei Dubovoi | ||||
| Gimn | Murmanskan agjan gimn | ||||
| Avtokod | 51 | ||||
| Aigvöd | UTC+3 (MSK+0) | ||||
Murmanskan agj (ven.: Мурманская область) om Venälaižen Federacijan subjekt.
Se mülüb Lodehližhe federaližhe ümbrikho.
Agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn om Murmansk-vägilidn.
Keled
vajehtaOficialine kel' om üks'jäine — venän kel'.
Istorii
vajehtaMurmanskan agj om olmas vl 1938 semendkun 28. päivälpäi.
Murmanskan agjan Päkäskuz[1] om vahvištadud vn 1997 26. päiväl kül'mkud Agjan Duman ezitajil, om allekirjutadud gubernatoral sen-žo voden 24. päiväl sulakud da om väges äiluguižidenke vajehtusidenke.
Geografijan andmused
vajehta
Murmanskan agj sijadase Kolan pol'sarel (agjan pindan 70%), mugažo lähižil saril da territorijoil.
Agjal om röunoid Karjalan Tazovaldkundanke suves, Suomenmanke päivlaskmas da Norvegijanke lodehes. Sen randad lainištadas Jävaldmeren Barencan merel pohjoižes, Vauktal merel päivnouzmas da suves.
Pind om 144 902 nellikkilometrad. Znamasižed joged oma Varzug, Umb, Kol, Tulom da Ponoi. Kaikiš suremb järv om Imandr. Kaik om 110 tuhad järvid enamba 0,1 nellikkilometrad pindanke.
Reljef om mägikaz jogiden alangištoidenke, tundrad mägitazangištoil oma enambuses. Kaikiš korktemb čokkoim om Hibinoiden Judičvumčorr-mägi (1200 m) agjan keskuzpalas.
Klimat om meren ven vilu agjan suvipalas da subarktine agjan pohjoižpalas. Vilu tundub teravas, lujan nepsuden da kovan tullein tagut. Kezal voib panda halad jogo päiväl. Heinkun keskmäine lämuz om +8 C° mererandpolel da +14 C° keskuzrajoniš. Vilukun lämuz om −8 C° mererandpolel (lämän Gol'fstrim-joksmusen tagut) da −12..−15 C° keskuzrajoniš.
Londuseližed varad oma kivivoi da londuseline gaz šel'fas, metallad (raudkivend, vas'k, nikel', nefelin, cirkonii, kobal't, platin, osmii, iridii, berillii, litii), apatitad, pol'kalližarvoižed kived, kala, reskvezi, gidroenergii.
Tobmuz
vajehta
Agjan pämez' nimitase gubernatoraks. Marina Kovtun radab gubernatoran vs 2012 sulakun 4. päiväspäi. Hänen valdatusiden strok om viž vot. Gubernator om mugažo agjan Ohjastusen pämez', hän märičeb sen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile. Üks' ezmäine varagubernator da viž muite varagubernatorad oma hänele abhu.
Käskusenandai tobmuz om üks'kodine parlament — Agjan Dum. Kaik rahvaz valičeb sen 32 ezitajad videks vodeks. Sergei Dubovoi radab Agjan Duman ezimeheks vs 2016 redukun 5. päiväspäi.
Radonoigendai tobmuz om Murmanskan agjan Ohjastuz. Agjan ministrused, komitetad, ohjandused da üks' inspekcii alištudas Ohjastusele.
Agjan Duman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vl 2016 sügüz'kun 18. päiväl. Gubernatoran valičendad oliba vl 2014 sügüz'kun 14. päiväl, nügüdläine gubernator sai vägestust ezmäižel tural (64,69%) da radab kahtenden strokun.
Eläjad
vajehtaVn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 795 409 ristitud[2], sidä kesken 82 vepsläšt[3]. Kaikutte ühesanz' ristit kümnespäi om lidnalaine.
Kaik om kuz'toštkümne lidnad agjas da 12 lidnanvuittušt žilod. Toižed järedad lidnad (läz 50 tuh. ristituid vl 2015) oma Apatitad da Severomorsk. Vl 2015 kaik om 15 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.
Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 80,8%, ukrainalaižed — 4,3%, vaugedvenälaižed — 1,5%, totarlaižed — 0,7%, azerbaidžanlaižed — 0,5%, toižed — 3,0%, rahvahuden ozutandata — 9,2%.
Erased toižed igähižed rahvahad: saamalaižed — 1599 rist. (0,20%), karjalaižed — 1376 rist. (0,17%), suomalaižed — 273 rist. (0,03%).
Homaičendad
vajehta- ↑ Murmanskan agjan Päkäskusen tekst constitution.garant.ru-saital. (ven.)
- ↑ Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru). (ven.)
- ↑ Rosstat (gks.ru): Население коренных малочисленных народов Российской Федерации по родному языку по отдельным субъектам (Venälaižen Federacijan igähižiden vähäluguižiden rahvahiden ristitišt mamankelen da subjektan polhe). — Lp. 14. (ven.)
Irdkosketused
vajehta- Murmanskan agjan gubernatoran oficialine sait (gubernator51.ru). (ven.)
- Murmanskan agjan gubernatoran da Ohjastusen oficialine portal (gov-murman.ru). (ven.) (angl.)
- Murmanskan agjan Duman oficialine sait (duma.murman.ru). (ven.) (angl.)
| Murmanskan agjan lidnad | ||
| Apatitad | Gadžijevo | Kandalakš | Kirovsk | Kol | Kovdor | Mončegorsk | Murmansk | Olenegorsk | Ostrovnoi | Polärnii | Polärnije Zori | Severomorsk | Snežnogorsk | Zaozörsk | Zapolärnii | ||