Magnitogorsk

Magnitogorsk (ven.: Магнитого́рск, tot.: Магнитогорски, bašk.: Магнитогорск / Магнит) om Venäman lidn da lidnümbrik Čeläbinskan agjan suvipäivlaskmas. Se om agjan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe.

Magnitogorsk
Магнитогорск

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2020)	413,253 ristitud
Pind	392,35 km²
Pämez'	Sergei Berdnikov (reduku 2016—)
Telefonkod	+7−3519-xxx-xxx
Avtokod	74, 174
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Istorii

Ezmäižen eländpunktan aluz om pandud venämalaižil baškiran territorijal vl 1743 kuti Magnitnai-lidnuz, nimitihe lähižen raudasižen mägen mödhe. Varatoitihe raudkivendol Beloreckan tegint. Möhemba nimitaškanzihe eländpunktad Magnitnai-stanicaks (ven.: станица Магнитная). Sen tobj pala om upotadud vezivaradimen täutmižen aigan vl 1937, jättud pala muga nimitase-ki nügüd'.

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1929 stanican sijas samha raudkivendod da sauvomha metallurgijan tegint. Sen voden 30. päiväl kezakud ezmäine jonuz tuli Magnitogorskai-stancijha, lugetas alusenpanendan oficialižeks dataks. Amerikaižed, germanižed i britanižed kompanijad toiba mašiništod da abutiba sauvomižele. Radnikžilo sai lidnan statusad nügüdläiženke nimenke vl 1931. Kombinatan tehmižed ratas 1930-nziš vozišpäi. Toižen mail'man sodan aigan 34 edheotandad oliba evakuiruidud lidnha Ukrainaspäi, Leningradaspäi i Moskvaspäi.

Magnitogorsk šingotase raudan metallurgijan järedal kombinatal i turizmal. Toižed edheotandad oma metalližtegesiden i terazvanundan tegimed, cementantegim, sauvondedheotandad, libutimiden tegim.

Geografijan andmused

Magnitogorskan rajonad:
     Leninan rajon      Ordžonikidzen rajon      Oigedrandaline rajon

Lidn sijadase Ural-jogen üläjoksmusen molembil randoil, Suviuralan päivnouzmaižil pautkil, Magnitnai-mägen pohjanno (lidnan päivnouzmas, bašk.: Магнит-тау, vanh. Әтәс — Atač «kukoi», 616 m ü.m.t., saihe kivendoks mägen tobmad palad), 370 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Röunatab Baškortostananke päivlaskmas. Tegimen uit-vezivaradim (ven.: Заводской пруд vai Магнитогорское водохранилище, 33 km²) om saudud Ural-jogel. Se jagab lidnad poleti, hura rand om Azijas, oiged rand — Evropas. Matkad Čeläbinskhasai om 249 kilometrad pohjoižpäivnouzmha orhal, 309 km avtotedme vai 420 km raudtedme. Lähembaižed lidnad oma Üläural'sk 53 km pohjoižhe orhal vai 62 km avtotel i Beloreck (Baškortostan) 71 km lodeheze orhal, 84 km avtotedme vai raudtedme.

Magnitogorsk om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt. Lidn jagase koumeks rajonaks vspäi 1972, ned ei olgoi municipaližikš ühtnikoikš. Agapovkan rajon ümbärdab lidnad Čeläbinskan agjas.

Eläjad

Vl 1939 lidnan ristitišt oli 146 tuhad eläjid. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 407 775 ristitud, agjan ühesandez. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 430..440 tuhad eläjid vll 1989−1994 (444 tuh. rist. vl 1991).

Rahvahad (2010, enamba 0,4%): venälaižed — 83,0%, totarlaižed — 5,0%, baškiralaižed — 3,7%, ukrainalaižed — 1,5%, kazahlaižed — 1,0%, tadžikalaižed — 0,5%, vaugedvenälaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 0,9%, rahvahuden ozutandata — 4,0%.

Professionaližen opendusen valdkundaližed aluzkundad oma Magnitogorskan sauvondmontažan tehnikum, viž kolledžad, üläopendusen koume aluzkundad: tehnine universitet, konservatorii, valdkundaližen radnikoičendan akademijan filial.

Transport

Tramvaid, maršruttaksid, avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Kaks' Magnitogorsk-raudtestancijad, passažiroiden i jüguiden täht. Ei ole rengazavtoted lidnas ümbri.

Rahvahidenkeskeine civiline Magnitogorsk-lendimport (MQF / МГС, 193 tuh. passažiroid vl 2017) sijadase 14 km päivlaskmha lidnan röunaspäi. Lendimportan territorii mülüb lidnümbrikho, se om ümbärtud Baškortostanan territorijal. Tehtas reisid Moskvha, Sočihe, sezonreisid Turkanmaha (Antal'j).

Galerei

• 
  Lidnan administracijan sauvuz (2016)
• 
  Sündun Voznesenjan kafedraline päjumalanpert' (ortodoksine hristanuskond), vn 2010 nägu
• 
  Magnitogorskan pämečet' (islam), vn 2015 nägu
• 
  Magnitogorskan metallurgižen kombinatan kontor vl 2003
• 
  Cementantegim vl 2008
• 
  «Al'fa Centr»-bizneskeskuz vl 2010
• 
  Magnitogorskan valdkundaline tehnine universitet (2008)
• 
  Magnitogorskan operan da baletan teatr (2021)
• 
  Metallurg-aren (2021)
• 
  Magnitogorsk-Passažirskii-päraudtestancijan sauvuz vl 2005, Metallurg-muštnik om ezimal

Irdkosketused

• Lidnan Ezitajiden suiman sait (magnitka.org). (ven.)
• Lidnan Administracijan sait (magnitogorsk.ru). (ven.) (angl.)