Jurüzan' (lidn)

Jurüzan' (ven.: Юрюза́нь, tot.: Йөрүзән, bašk.: Йүрүҙән «sur' alangišt») om Venäman lidn da lidnankund Čeläbinskan agjan päivlaskmaižes sarakos. Mülüb Katav-Ivanovskan rajonha.

Jurüzan'
Юрюзань

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	10,130 ristitud
Pind	20 km²
Pämez'	Aleksandr Dobrovol'skii (heinku 2021—)
Telefonkod	+7−35 147-xx-xxx
Avtokod	74, 174
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1758 kuti žilo sauvomha da holitamha kaugedraudan Jurüzan'-Ivanovskii-tegint (radoi vhesai 1908), sai nimed jogen mödhe. Vl 1928 nimitihe Jurüzanskii Tegim-žilod nügüdläižikš da kätihe radnikžiloks. Suren sodan aigan sirtihe sihe Tulan patrontegint. Radnikžilo sai lidnan statusad vn 1943 18. päiväl kezakud. NSTÜ:n aigan mehanine tegim pästi «Jurüzan'»-vilugoitimid, ambluzvaroid vedenalaižiden pistoliden täht, traktorpompid i erazvuiččid čepid.

Jurüzan' šingotase stökoltegesiden edheotandal, se tegeb mugažo sauvondmaterialid (raudbeton, segoitused, kivižed tegesed) i ratud korundad, lähižen Tröhgornii-SATÜ:n «magaduzsijaks» i torguindkeskuseks.

Geografijan andmused

Lidn sijadase rajonan pohjoižpäivnouzmas, Jurüzan'-jogen üläjoksmuses (Kaman hurapol'ne bassein), 378 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Vezivaradim Jurüzan'-jogel levineb lidnan päivnouzmas. Matkad Čeläbinskhasai om 192 kilometrad päivnouzmha orhal, 235 km avtotedme vai raudtedme. Lähembaižed lidnad oma Tröhgornii (SATÜ) 5 km suvhe orhal vai avtotel, Katav-Ivanovsk-rajonkeskuz 19 km suvipäivlaskmha orhal, 23 km avtotedme vai raudtedme, i Ust'-Katav 19 km päivlaskmha orhal, 30 km avtotedme vai raudtedme.

«Čeläbinsk — Uf»-mante (M5-trass) ümbärdab lidnad ühtes kilometras pohjoižpolespäi. Jurüzan' -raudtestancii om sätud vspäi 1905 sarakol «Čeläbinsk — Uf»-keskustaspäi, edel 2008. vot radoi passažiroiden-ki täht.

Tobmuz

Pervuh-külä (ven.: Первуха, 9 rist. vl 2017) mülüb lidnankundha Jurüzanin ližaks.

Lidnankundan tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline lidnankundan pämez' om Jurii Bobilev (Юрий Бобылев, semendku 2018 — heinku 2021). Lidnan Deputatoiden nevondkundan ezimez' om Aleksei Kuranov vn 2015 redukuspäi. Edeline nevondkundan ezimez' om Petr Gareht, radoi edel vn 2015 redukud.

Eläjad

Vl 1939 lidnan ristitišt oli 10 800 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 12 571 ristitud, lidnankundan — 12 578 ristitud. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 10 284 eläjad. Kaik 11 685 ristitud elihe lidnas i 11 694 ristitud kaikes lidnankundas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 17..18 tuhad eläjid vll 1959−1992 (18 294 rist. vl 1989).

Rahvahad (2010): venälaižed — 81,7 %, totarlaižed — 7,9 %, baškiralaižed — 6,9 %, toižed rahvahad — 3,5 %.

Ortodoksižen hristanuskondan koume pühäpertid oma kaičenus i saudud lidnas: kaks' jumalanpertid i časoun'.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma severz'-se päivkodid, aluzškol (nomer 2), keskškol (nomer 1), lapsiden sädamižen pert', čomamahtoiden škol. Jurüzanin tehnologine tehnikum om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Galerei

• 
  Raštvoiden jumalanpert', vn 2022 nägu
• 
  Lapsiden sädamižen pert' (2022)
• 
  Lapsiden čomamahtoiden škol (2022)
• 
  Raudte Jurüzaniš vl 2010

Irdkosketused

• Lidnankundan oficialine sait (yuryuzan.ru). (ven.)
• Jurüzan'-lidnan informacine sait (yu-news.ru). (ven.)