Jogensu (lidn)

Jogensu (suom. i roč.: Joensuu, suomen virkand: [ˈjoensuː], karj.: Jovensuu) om Suomenman lidn da lidnankund valdkundan päivnouzmas. Se om valdkundan 12nz' lidn eläjiden lugun mödhe, Pohjoižkarjal-agjan administrativine keskuz.

Jogensu
Joensuu (suom. i roč.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Suomenma
Eläjiden lugu (2024)	78,204 ristitud
Pind	2,750,96 km²
Pämez'	Jere Penttilä (reduku 2023—)
Telefonkod	+358−13
Aigvö	tal'vel UTC+2, kezal UTC+3

Lidnankundan sijaduz agjas i valdkundas (2020)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1848. Saudud vodele 1856 Saiman kanal ühtenzoiti Jogensud järedoidenke lidnoidenke. 20. voz'sadan keskhesai lidn oli valdkundan järedaks südäiportaks, toihe pumaterialad vetme Suomenman tegimidennoks.

Jogensu šingotase pusauvondmaterialiden tehmižel (UPM — faner, pilindmaterialad), biojändusiden pirolizan tegimel (Fortum), traktortegimel (John Deere), lukloiden da niiden sistemiden edheotandal (Abloy), sömtegimištol (Valio).

Geografijan andmused

Lidnankund sijadase agjan keskuzpalas i suvipäivnouzmas. Lidn seižub Pühäsel'kä-järven pohjoižel randal. Jogensun keskusen pind oli 120,3 km² vl 2004.

Municipalitet röunatab Venämanke suvipäivnouzmas. Matkad Hel'sinki-pälidnhasai om 370 km suvipäivlaskmha orhal vai 440 km avtoteidme. Lähembaine znamasine lidn om Kuopio 136 kilometras päivlaskmha.

Klimat om subarktine venon kontonentaližen klimatan röunal. Voden keskmäine lämuz om +3,6 C°, kezakun-elokun +14,3..+17,3 C°, tal'vkun-keväz'kun −5,5..−8,6 C°. Ekstremumad oma −40,0 C° (tal'vku) i +37,2 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −4,2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +8,3 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum om +2,2 C°). Paneb sadegid 616 mm vodes, enamba kezakus-redukus (57..73 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (30..37 mm kus). Lumikatken keskmäine korktuz sase 50..70 santimetrhasai.

Vn 2022 andmusiden mödhe lidnankundan pind om 2 750,96 km², sidä kesken kuiv ma — 2 381,73 km², sokaz ma otab 13,4 % (369,23 km²).

Tobmuz

Lidnankund jagase 30 rajonaks. Jogensun municipaline suim kogoneb 59 ezitajaspäi.

Edeližed lidnan pämehed oma Kari Karjalainen (2010 — sügüz'ku 2023), Juhani Meriläinen (1995−2010).

Eläjad

Vl 1980 lidnankundan eläjiden lugu oli 63 969 ristitud, vl 2000 — 71 013 ristitud, vl 2010 — 73 305 ristitud, vl 2020 — 76 840 ristitud. Kaikiš suremb municipalitetan ristitišt om nügüd'.

Mamankel' (2016): suomen kel' — 95,4 %, ročin kel' — 0,1 %, toižed keled — 4,5 %.

Galerei

• 
  Lidnan ohjastusen pert' i teatran sauvuz (2020)
• 
  Jevangeliž-lüteranine Pielisensuu-jumalanpert', vn 2006 nägu
• 
  Käziradajiden fartal vl 2007
• 
  Evropan mectedoinstitut puižiš «METLA-talo»-sauvusiš (2020)
• 
  Jogensun jäaren vl 2020 (om saudud vodele 2004)

Irdkosketused

• Jogensu-lidnan oficialine sait (jns.fi). (suom.) (angl.) (roč.) (ven.)