Mehiko

Mehiko (isp.: Ciudad de México) om Meksikan pälidn (vspäi 1821) da kaikiš suremb lidn. Se om valdkundan federaline ümbrik oficialižikš.

Mehiko
Ciudad de México

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Meksik
Eläjiden lugu (2015)	8 918 653 ristitud
Pind	1 485 km²
Pämez'	Klaudia Šeinbaum (tal'vku 2 018—, Claudia Sheinbaum)
Telefonkod	+52-55
Aigvö	tal'vel UTC−6  kezal UTC−5

Istorii

Lidnan aluz om pandud ispanijalaižil vl 1521 muretud Tenočtitlanan (actekiden pälidn) sijas. Uz' nimi om sündnu ispanijalaižil heiden vägitungendan aigan: Mehitli om actekiden sodajumalan nimi.

Vn 1985 19. päiväl sügüz'kud jäl'gmäine sur' manrehkaiduz tegihe lidnas, 10 tuhad ristituid pölištuiba.

Geografijan andmused

Lidnaglomeracii vl 2006:      Lidnalaine pertišt      Federaline ümbrik (Mehiko-lidn)      Mehiko-štatan pohjoižpäivnouzmaižed municipalitetad (58)      Idal'go-štatan municipalitet (1)

Lidn sijadase valdkundan suves, Meksikan mägišton katl'uses, 2240 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Viž vulkanad ümbärtas lidnad (korktuz 3500..3930 m).

Klimat om subtropine. Keskmäine lämuz om +15..+20 C° vodes läbi. Paneb sadegid 846 mm vodes. Kuiv sezon oleskeleb kül'mkus-sulakus (66 mm pol'vodes). Pölütorokad da manrehkaidused oma paksud.

Federaline Mehiko-ümbrik jagase 16 rajonaks (isp. üks'lugu: demarcación). Edeližed lidnan pämehed oliba Hose Ramon Amieva vl 2018 (29. keväz'ku — 4. tal'vku, José Ramón Amieva) i Migel' Anhel' Mancera Espinosa (tal'vku 2012 — keväz'ku 2018, Miguel Ángel Mancera Espinosa).

Eläjad

Vn 2010 Meksikan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 8 851 080 ristitud. Enamba 21 mln ristituid elädas Mehikon lidnaglomeracijas.

Metisad i katolikad oma enambuses lidnan eläjiden keskes.

Transport

Metro, kiruhtramvai, kiruhavtobusad, avtobusad da trolleibusad, taksid da maršruttaksid (isp. peseros) oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Vspäi 1969 metro radab lidnas da sen erasiš kaimdailidnoiš (vl 2016 om 12 jonod, 195 stancijad, 226,5 km raudted).

Benito Huaresan nimel nimitadud Mehikon rahvahidenkeskeine civiline lendimport (MEX) om saudud 2230 m ü.m.t. korktusel, sijadase 5 km päivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid AÜV:oihe, Evropha i Suviamerikan äjihe maihe, mugažo Meksikadme. Uz' lendimport linneb 16 km pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi, se om sauvomižes vspäi 2014.

Irdkosketused

• Mehiko-lidnan oficialine sait (df.gob.mx). (isp.)