Havan

Havan (isp.: La Habana [la aˈβana], täuzin San Cristóbal de La Habana) om Kuban pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om ühteks Kuban agjoišpäi.

Havan
La Habana

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Kuba
Eläjiden lugu (2020)	2,130,510 ristitud
Pind	728,26 km²
Pämez'	Reinal'do Garsia Sapata (2020—, Reinaldo García Zapata)
Telefonkod	+53−07
Aigvö	tal'vel UTC−5, kezal UTC−4

Lidnan transportkart (2011)

Kaik sada valdkundad oma ezitadud lidnas: 88 sur'oigenduzkundad (sidä kesken AÜV:oiden vn 2015 heinkun 20. päiväspäi, edel sidä — mel'hetartusen ezitaikund), 11 verazmašt konsulust i üks' torguindezitaikund (Armenii).

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1519. Žilo sai lidnan statusad vl 1592. Vspäi 1902 Havan om ripmatoman Kuban pälidnaks.

Havan šingotase järedal meriportal (Kuban eksportan i importan pol'), laivansauvomižel, likkuimiden pästandal, turizmal, sauvondal, tekstil'tegimištol, himižel sarakol, farmaceftikan i biotehnologijoiden edheotandoil, sömtegimištol (lihan ümbriradmine, alkogoližed jomad, tabaktegesed).

Geografijan andmused

Lidn sijadase Kuban saren lodehes, Meksikan lahten randal, 59 metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om tropine passatine päivoikaz. Havan om tropižile ciklonile alištui lidn. Voden keskmäine lämuz om +25,2 C°, heinkun-elokun +27,6..+27,9 C°, tal'vkun-uhokun +22,2..+23 C°. Ekstremumad oma +6 C° (viluku) i +39,6 C° (reduku). Paneb 1189 mm sadegid vodes, enamba kezakus (182 mm), sügüz'kus (144 mm) i redukus (181 mm), vähemba keväz'kus (46 mm). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 72..80 % röunoiš voden aigan. Meriveden lämuz om +24..+29 C° vodes läbi.

Tobmuz

Havan-lidnan municipalitetoiden kart (2022)

Havan jagase vižtoštkümneks nimitadud municipaližeks ühtnikaks, ned alajagasoiš 105 rajonaks (isp.: consejos populares).

Edeline lidnan ohjandusen pämez' om Marta Fernandes Romero (2011−2020, Marta Hernández Romero).

Eläjad

Vl 1750 lidnan eläjiden lugu oli 70 tuh. ristituid. Ristitišt ületi millionad 1940-nziden voziden lopus i oli 1 139 579 eläjad vl 1953. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 2 344 000 eläjad vl 2002. Nügüd' valdkundan kaikutte videnz' ristit eläb lidnas. Vl 2012 kaik 2 106 146 ristitud elihe lidnas.

Vn 2012 rahvahanlugemižen mödhe kuz' ristitud kümnespäi oma ispanijalaižiden jäl'gelaižed, mestizo (vaugedverižiden da indejalaižiden jäl'gelaižed) i mulatad (afrikaniž-ispaniženke augotižlibundanke) ottas nelländest, 15 % oma afrikalaižed, 0,2 % oma azijalaižed (immigrantad Kitaišpäi).

Religijan mödhe religijatomad i katolikad oma enambuses. Om penemb hristanuskondan da afrikanižiden uskondoiden segoitadud kul'toiden polenpidajid.

Znamasine üläopendusen aluzkund om Havanan universitet (isp.: Universidad de la Habana, 24 tuh. üläopenikoid). Sen aluz om pandud vl 1728 kut religiozine universitet, kändihe sur'il'man aluzkundaks vl 1842. Kaik 16 fakul'tetad i 14 tedoiduzkeskust ratas universitetas. Toižed üläopendusen aluzkundad oma sodatehnine institut Hose Martin nimed (radab vspäi 1967) i Havanan agrarine universitet (vspäi 1976, kuz' fakul'tetad).

Transport

Avtobusad da kiruhavtobusad oma kundaližeks pätransportaks lidnan südäimes. Havan om valdkundan päraudtesol'm. Ei ole metrod lidnas, seižutihe sen sauvomišt NSTÜ:n čihodamižen jäl'ghe. Jügumeriport radab lidnas.

Lidnas om kaks' aeroportad. Rahvahidenkeskeine lendimport Hose Martin nimed (HAV / MUHA, isp.: Aeropuerto Internacional José Martí, 9,6 mln passažiroid vl 2022) sijadase 18 kilometrad suvipäivlaskmha lidnan keskuzpalaspäi, radab vspäi 1930. Toine Plaja Barakoa-lendimport sijadase päivlaskmpolehe lidnaspäi, kävutadas sidä tehmaha südäireisid vaiše.

Havanan ühthine nägu vn 2002 tal'vkus

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden sait (lahabana.gob.cu). (isp.)
• Lidnan istorijan portal (habananuestra.cu). (isp.)