Burätijan Tazovaldkund

Burätijan Tazovaldkund
Республика Бурятия (ven.)
Буряад Улас(burät.)

Burätijan Tazovaldkundan flag Burätijan Tazovaldkundan znam
Pälidn	Ulan Ude
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	15-nz' 351,334 km² 6,86
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	55-nz' 984,511 ristitud (2018) 2,80 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	57-nz' 199,2 mlrd rub. (2016) 202,6 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Sibirin
Venäman ekonomine region	Päivnouzmaižen Sibirin
Valdkundkel' (-keled)	venäkel', burätan kel'
Tazovaldkundan pämez'	Aleksei Cidenov
Ohjastusen ezimez'	hän-žo
Rahvahaližen Suiman ezimez'	Ciren-Daši Doržijev
Gimn	Pajo kodimas
Avtokod	03
Aigvöd	UTC+8 (MSK+5)

Burätijan Tazovaldkund (ven.: Республика Бурятия, burät.: Буряад Улас) om üks' Venälaižen Federacijan tazovaldkundoišpäi.

Se mülüb Sibirin federaližhe ümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Ulan Ude.

Keled

Valdkundkeled oma venäkel' i burätan kel'.

Istorii

Burätijan Tazovaldkund om olmas vs 1923 semendkun 30. päiväspäi. Vodhe 1958 heinkun 7. päivhäsai nimitihe Burät-Mongolijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.

Burätijan Tazovaldkundan Konstitucii om vahvištadud vn 1994 22. päiväl uhokud tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan ezitajil da om väges nügüd' äiluguižidenke vajehtusidenke. Se vajehti endišt Konstitucijad, kudamb oli vahvištadud vn 1978 30. päiväl semendkud.

Geografijan andmused

Burätijan Tazovaldkundan reljefan kart.

Burätijal om röunoid Baikalantagaižen randanke päivnouzmas da suvipäivnouzmas, Mongolijanke suves, Tuvan Tazovaldkundanke suvipäivlaskmas, Irkutskan agjanke päivlaskmas (sidä kesken Baikalas üliči) da pohjoižes.

Pind om 351 334 km², mecad ottas sen viž kudendest. Znamasižed joged oma Seleng i Vitim.

Reljef om mägikaz tobjimalaz. Kaikiš korktemb čokkoim om Päivnouzmaižen Sajanan Munku Sardik-mägenpä tazovaldkundan päivlaskmas, Mongolijanke röunal (3491 m). Baikal-järven kendäk om kaikiš madalamb (456 m).

Klimat om terav kontinentaline, päivoikaz da kuivahk. Kezaline lämuz +26 C°, tal'vel — −25 C°, voden keskmäine lämuz −1,6 C°. Paneb sadegid 244 mm vodes keskmäras, enamba heinkus-elokus.

Londuseližed varad oma kivihil', bur hil', metallad (kuld, cink, vol'fram, urankivend, molibden, berillii, tin, hahktin, äimetalližed kivendod), špat, azbest, nefrit, grafit, mec, reskvezi.

Tobmuz

Tazovaldkundan Ohjastusen ištundoiden sija Ulan Udes.

Tazovaldkundan pämez' (burät.: Буряад Уласай Толгойлогшо, ven.: Глава Республики Бурятия) om Aleksei Cidenov, radab vs 2017 uhokun 7. päiväspäi. Hän-žo om tazovaldkundan Ohjastusen ezimez' Burätijan Konstitucijan mödhe, om pandud radnikusele Venäman prezidentan käskön mödhe. Kaik rahvaz änestab Tazovaldkundan pämest videks vodeks. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile. Ohjastusen ezmäine varaezimez', kuz' Ohjastusen muite varaezimest, Tazovaldkundan pämehen da Ohjastusen Administracii oma hänele abhu.

Burätijan Tazovaldkundan Rahvahaline Suim (burät.: Буряад Республикын Арадай Хурал) om tazovaldkundan üks'kodižeks parlamentaks 66 ezitajanke. Ciren-Daši Doržijev radab sen ezimehen vs 2015 elokun 28. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Burätijan Tazovaldkundan Ohjastuz (burät.: Буряад Уласай Засагай Газар, ven.: Правительство Республики Бурятия). Tazovaldkundan ministrused, ohjandused, tazovaldkundan agentused da tazovaldkundan radnikoičendad alištudas Ohjastusele.

Rahvahaližen Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2013 8. päiväl sügüz'kud (5. kucund). Tazovaldkundan pämehen valičendad oliba vn 2017 10. päiväl sügüz'kud, nügüdläine pämez' sai vägestust ezmäižes turas (87,43% änid).

Eläjad

Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 972 021 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt oli 1 052 038 eläjad vl 1991. Vl 2018 lidnalaižiden pala om 59%.

Kaik om kuz' lidnad tazovaldkundas, 12 lidnanvuittušt žilod da 631 küläd. Ei ole toižid järedoid lidnoid. Vl 2018 kaik om 7 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 64,9%, burätalaižed — 29,5%, totarlaižed — 0,7%, ukrainalaižed — 0,6%, sojotalaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 2,1%, rahvahuden ozutandata — 1,8%.

Erased toižed igähižed rahvahad oma evenkalaižed — 2974 rist. (0,31%), tuvalaižed — 909 rist. (0,09%), mongolad — 395 rist. (0,04%).

Irdkosketused

• Burätijan Tazovaldkundan tobmuden aluzkundoiden (tazovaldkundan pämehen da e-ohjastusen) oficialine portal (egov-buryatia.ru). (ven.) (burät.) (angl.)
• Burätijan Rahvahaližen Suiman (Huralan) oficialine portal (hural-buryatia.ru). (ven.) (burät.)