Aleksin

Aleksin (ven.: Але́ксин) om Venäman lidn Tulan agjan lodehes. Se om agjan nellänz'-videnz' lidn eläjiden lugun mödhe, Aleksinan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Aleksin
Алексин

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2018)	57,892 ristitud
Pind	37,95 km²
Pämez'	Eduard Eksarenko (sügüz'ku 2014—)
Telefonkod	+7−48 753-xx-xxx
Avtokod	71
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud 13. voz'sadal. Mainitase ezmäižen kerdan dokumentoiš Aleksinan «ostmižes» Kijevan da kaiken Venän Petr-mitropolital (koli vl 1326) i Nikonan aigkirjas vl 1348. Nimitihe mehen Aleksandr- (lüh. Aleksa, Aleksä) vai Aleksei-nimen mödhe. Aleksin sai makundan lidnan oficiališt statusad vl 1777. Šingotihe tegimišton keskuseks 19. voz'sadan keskespäi raudtestancijan sauvondanke «Tul — Kalug»-raudtekeskustal («Väz'm — Sizran'»-raudten pala). Himižen kombinatan ezmäine jono (porhan tehmine) LEK:anke om saudud lidnas vll 1933−1941. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistoil lühüdaks pordoks, päzutihe vn 1941 tal'vkun 17. päiväl. Aleksin alištui agjan tobmudele vll 1958−2006.

Aleksin šingotase himižel kombinatal (sauvondmujud, mineraližed kanghad, plastiktegesed, räzinhijamad, antifriz), mehanižel tegimel (standartatoman tehnologižen mašiništon tehmine), sauvondmaterialiden pästandal (armaturtegim, betontegim, šebnän tehmine, raudbetontegesiden tegim), lihakombinatal i bumagkartonfabrikal.

Geografijan andmused

Lidn sijadase lidnümbrikon päivlaskmas, Okan hural randal päpaloin, 160 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Kalugan agjhasai om 2 km pohjoižhe vai päivlaskmha orhal. Matkad Tulhasai om 50 km suvipäivnouzmha orhal, 68 km avtotel vai 62 km raudtel. Lähembaine lidn om Tarus (Kalugan agj) 26 km pohjoižhe orhal vai 39 km avtotedme. Aleksin-raudtestancii om lidnan keskuzpalas (passažiroiden i jüguiden täht), Energetik- i Keskmäine- (ven.: Средняя) raudtestancijad ratas lidnan päivlaskmas.

Eläjad

Vl 1939 lidnan ristitišt oli 6 527 eläjad, vl 1959 — 46 313 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 61 732 ristitud, lidnümbrikon viž kudendest. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 71..74 tuhad eläjid vll 1986−1998 (74 274 rist. vl 1989). Ortodoksižen hristanuskondan ph. Jumalanmaman Emäganpäivän kaks' päjumalanpertid (vanh da uz'), kuz' jumalanpertid i kaks' časounäd oma olmas lidnas.

Rahvahad (2010): venälaižed — 95,8%, ukrainalaižed — 1,2%, toižed rahvahad — 3,0%.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Aleksinan mašinansauvomižen tehnikum i Aleksinan himiž-tehnologine tehnikum.

Galerei

• 
  Ph. Mikulai-čudonsädajan jumalanpert'
  (vn 2016 nägu)
• 
  Škol nomer 9 Petrovk-mikrorajonas
• 
  Kul'turkeskuz
• 
  Avtotesild Okas päliči

Irdkosketused

• Lidnan da lidnümbrikon tobmuden aluzkundoiden sait (aleksin.tularegion.ru). (ven.)