Amuran agj

Amuran agj
Амурская область

Amuran agjan flag Amuran agjan znam
Pälidn	Blagoveščensk
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	14-nz' 361 908 km² 3,18
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	62-nz' 798,424 ristitud (2018) 2,21 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	55-nz' 287,6 mlrd rub. (2016) 357,8 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Edahaižen Päivnouzmpolen
Venäman ekonomine region	Edahaižen Päivnouzmpolen
Valdkundkel' (-keled)	venäkel'
Gubernator	Aleksandr Kozlov
Ohjastusen ezimez'	hän-žo
Käskusenandajan Suiman ezimez'	Konstantin Djakonov
Avtokod	28
Aigvöd	UTC+9 (MSK+6)

Amuran agj (ven.: Амурская область) om Venälaižen Federacijan subjekt.

Se mülüb Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho.

Agjan pälidn da kaikiš suremb lidn om Blagoveščensk.

Keled

Valdkundkel' om üks'jäine — venäkel'.

Istorii

Amuran agj om olmas vl 1932 redukun 20. päivälpäi. Vn 1948 2. päivälpäi elokud agj om erigoitnu Habarovskan randaspäi.

Amuran agjan Päkäskuz om vahvištadud vn 1995 16. päiväl kül'mkud Agjan Suiman ezitajil, om allekirjutadud gubernatoral sil-žo vodel tal'vkun 13. päiväl da om väges nügüd' äiluguižidenke vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Amuran agjan reljefan kart.

Agj röunatab Habarovskan randanke päivnouzmas, Evrejan avtonomiženke agjanke suvipäivnouzmas, Kitainke suves da suvipäivlaskmas (sen Heilunczän-agjanke), Baikalantagaiženke randanke päivlaskmas da Saha (Jakutijan) Tazovaldkundanke pohjoižes. Amuran agj om mererandatoi.

Pind om 361 908 km², sidä kesken mec otab kaks' koumandest. Kaikiš pidemb Amur-jogi om Kitainke röunaks. Agjan tobj pala mülüb Amur-jogen basseinha, sen znamasižed ližajoged oma Zei da Burei. Mugažo järed jogi om Selemdž pohjoižpäivnouzmas, se om Zejan ližajogi. Olökm-jogen pala jokseb lodehes, se mülüb Lenanjogen basseinha. Kaikiš suremb reskvezišt om ratud Zejan vezivaradim.

Reljef om mägikaz pohjoižes (Stanovoi-mägisel'g), tazo keskuses da suves. Kaikiš korktemb čokkoim om Gorod Makit-mägenpä, se sijadase agjan päivnouzmas (2295 m). Kaikiš madalamb om Amur-jogen kendäk suves.

Klimat om terav kontinentaline pohjoižil mägil da mussonine suvemb. Keza om räk, tal'v om lujas vilu. Heinkun keskmäine lämuz om +19..+22 C°, vilukun kesklämuz om −22..−31 C°. Paneb sadegid 500..550 mm vodes agjan suvipoles da 900..1000 mm pohjoižmägiden pautkil. Sadeged oleldas kezal tobjimalaz (voden norman seičeme kümnendest). Kevädel lumikatken tobj pala purustub madalan nepsuden tagut.

Londuseližed varad oma kivihil', bur hil', metallad (raudkivend, vas'k, tin, kuld, äimetalližed kivendod), mouckivi, mec, gidroenergii.

Tobmuz

Agjan gubernatoran da Ohjastusen pert' Blagoveščenskas.

Agjan pämez' nimitase gubernatoraks. Aleksandr Kozlov radab gubernatoran vs 2015 keväz'kun 25. päiväspäi. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Gubernator om mugažo agjan Ohjastusen ezimez', hän märičeb sen strukturad da paneb Ohjastusen ühtnijoid radnikusile. Üks' ezmäine Ohjastusen varaezimez' da seičeme Ohjastusen muite varaezimest oma hänele abhu.

Amuran agjan üks'kodine parlament om Käskusenandai Suim. Kaik rahvaz valičeb sen 36 ezitajad videks vodeks. Konstantin Djakonov radab Käskusenandajan Suiman ezimeheks vs 2013 uhokun 12. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Amuran agjan Ohjastuz. Agjan ministrused, ohjandused da inspekcijad alištudas Ohjastusele.

Vl 2015 sügüz'kun 13. päiväl gubernatorad valitihe, nügüdläine gubernator sai vägestust ezmäižel tural 50,64% änid satusenke. Käskusenandajan Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 18. päiväl sügüz'kud.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 830 103 ristitud. Kaikutte kahtenz' eläi koumespäi om lidnalaine.

Kaik om kümne lidnad agjas, 21 lidnanvuittušt žilod da 608 küläd. Toižed järedad lidnad (enamba 50 tuh. ristituid, surembaspäi penembha): Belogorsk da Svobodnii.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 93,4%, ukrainalaižed — 2,0%, vaugedvenälaižed — 0,5%, armenijalaižed — 0,5%, totarlaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 2,2%, rahvahuden ozutandata — 1,0%.

Erased toižed igähižed rahvahad oma evenkalaižed (1481 rist., 0,18%) i jakutalaižed (449 rist., 0,05%).

Irdkosketused

• Amuran agjan gubernatoran da Ohjastusen oficialine portal (amurobl.ru). (ven.)
• Amuran agjan Käskusenandajan Suiman oficialine sait (zsamur.ru). (ven.)