Orenburgan agj

Orenburgan agj
Оренбургская область

Orenburgan agjan flag Orenburgan agjan znam
Pälidn	Orenburg
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	29-nz' 123 702 km² 0,9
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	24-nz' 1,977,720 ristitud (2018) 15,99 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	23-nz' 772,1 mlrd rub. (2016) 387,6 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Volgaveren
Venäman ekonomine region	Uraline
Valdkundkel' (-keled)	venäkel'
Gubernator	Jurii Berg
Ohjastusen ezimez'	hän-žo
Käskusenandajan Suiman ezimez'	Sergei Gračov
Avtokod	56
Aigvöd	UTC+5 (MSK+2)

Orenburgan agj (ven.: Оренбургская область) om Venälaižen Federacijan subjekt (agj).

Se mülüb Volgaveren federaližhe ümbrikho.

Agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn om Orenburg-lidn.

Keled

Valdkundkel' om üks'jäine — venäkel'.

Istorii

Orenburgan agj om olmas vs 1934 tal'vkun 7. päiväspäi. Vozil 1938−1957 sen nimituz oli Čkalovan agj.

Orenburgan agjan Päkäskuz om vahvištadud vn 2000 25. päiväl redukud Käskusenandajan Suiman ezitajil, tuli väghe sen-žo voden 20. päiväl kül'mkud da om väges nügüd' äiluguižidenke vajehtusidenke. Se vajehti endišt Päkäskust, kudamb oli vahvištadud vn 1994 19. päiväl redukud.

Geografijan andmused

Orenburgan agjan reljefan kart.

Agjal om röunoid Kazahstananke päivnouzmas da suves (sen Kostanain, Aktoben da Päivlaskmaiž-Kazahstanan agjoidenke), Samaran agjanke päivlaskmas, Tatarstanan Tazovaldkundanke lodehes, Baškortostanan Tazovaldkundanke da Čeläbinskan agjanke pohjoižes. Ühthine röunoiden piduz om 3700 km. Orenburgan agj om mererandatoi.

Pind om 123 702 km². Künttud ma otab territorijan pol't, mec otab 5%. Znamasine jogi om Ural sen Sakmar- da Ilek-ližajogidenke, mugažo Samar- da Sur' Kinel'-joged (mülüdas Volgan basseinha). Kaikiš suremb järv om Šalkar-Ega-Kar (96 km² pindal, 96 km randanpirdanke, 1 m süvütte) Kazahstananke päivnouzmaižel röunal. Kaikiš suremb ratud vezišt om Iriklinan vezivaradim (260 km² pindal).

Reljef om Suviuralan madalad mäged. Kaikiš korktemb čokkoim om Nakas-mägi (667,6 m).

Klimat om kontinentaline. Vodes paneb sadegid 450 mm lodehes da 350 mm suvipäivnouzmas.

Londuseližed varad oma londuseline gaz, kivivoi, palab šoidkivi, bur hil', raudkivend, vas'k, nikel', kuld, sauvondmaterialad (mouckivi, dolomit, sauvondkivi, sauvondgips, saved, letked, gravii), fosforitad, kaliisol, mel, azbest, pol'kalližarvoižed kived, keitandsol, reskvezi, gidroenergii.

Administrativine jagand

Kaik om 9 lidnümbrikod (sidä kesken sauptud Komarovskii-žilo) Orenburgan agjas da 35 municipališt rajonad. Ühthemänho om 4 lidnankundad da 566 küläkundad rajoniš (2015). Küläkundad ühtetas 1707 küläd.

Tobmuz

Nevondkundoiden pert' om Agjan gubernatoran, Käskusenandajan Suiman da Ohjastusen ištundsija Orenburgas.

Agjan pämez' nimitase gubernatoraks. Jurii Berg radab gubernatoran vs 2010 kezakun 15. päiväspäi. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks, enamba kaht strokud jäl'geten ei sa. Gubernator om mugažo agjan Ohjastusen ezimez', hän märičeb sen strukturad da paneb Ohjastusen ühtnijoid radnikusile. Üks' ezmäine varagubernator da nell' muite varagubernatorad oma hänele abhu, kaik hö oma Ohjastusen ezimehen varapämehed mugažo.

Orenburgan agjan parlament om Käskusenandai Suim. Kaik rahvaz valičeb sen 47 ezitajad videks vodeks. Kümne komitetad ratas kaikenaigašti. Vaiše parlamentale sab vahvištada käskusid agjan territorijal, gubernator allekirjutab vai pördab toštmižkaclendha süd sel'gitaden. Sergei Gračov radab Käskusenandajan Suiman ezimeheks vs 2011 keväz'kun 24. päiväspäi kahtenden strokun jäl'geten.

Radonoigendai tobmuz om Orenburgan agjan Ohjastuz. Agjan ministrused, departamentad, komitetad, inspekcijad da üks' ohjanduz alištudas Ohjastusele.

Vn 2014 14. päiväl sügüz'kud valitihe gubernatorad, nügüdläine gubernator sai vägestust ezmäižel tural (80,28% änid) da radab kahtenden strokun. Käskusenandajan Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 18. päiväl sügüz'kud (6. kucund).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 2 033 072 ristitud. Kaikutte kudenz' ristit kümnespäi om lidnalaine.

Kaik om kaks'toštkümne lidnad agjas i ei ole lidnanvuiččid žiloid. Toižed järedad lidnad (enamba 80 tuh. ristituid vl 2015, surembaspäi penembha): Orsk, Novotroick da Buzuluk. Vl 2017 kaik om 16 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 74,7%, totarlaižed — 7,5%, kazahlaižed — 5,9%, ukrainalaižed — 2,4%, baškiralaižed — 2,3%, mordvinalaižed — 1,9%, čuvašalaižed — 0,6%, saksalaižed — 0,6%, armenijalaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 3,1%, rahvahuden ozutandata — 1,5%.

Irdkosketused

• Orenburgan agjan gubernatoran da Ohjastusen oficialine portal (orenburg-gov.ru). (ven.)
• Orenburgan agjan Käskusenandajan Suiman oficialine portal (zaksob.ru). (ven.)
• Orenburgan agjan geografijan, londusen da istorijan ümbrikirjutandsait (orenobl.ru). (ven.)