Ruan

Ruan (franc.: Rouen [ʁwɑ̃] vai [ʁu.ɑ̃]) om lidn Francijan pohjoižes. Se om Normandii-regionan administrativine keskuz da istorine pälidn, mugažo Mererandaline Sen-departamentan keskuz.

Ruan
Rouen

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Francii
Eläjiden lugu (2021)	114,083 ristitud
Pind	21,38 km²
Pämez'	Nikolä Majer-Rossinjol' (mandat 2020−2026, Nicolas Mayer-Rossignol)
Telefonkod	+33−235
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidnan kart (2020)

Istorii

Ezmäine lidnalaižiden eländpunkt sündui Senan oiktal randal läz meiden eran zavodindad, Oktavian Avgust-imperatoran ohjandusen aigan. Sen galliž-rimalaižen lidnan korged aig oli 3. voz'sadal, letihe amfiteatrad i surid termid (kül'betid). Saksalaižiden londad zavodihe 4. voz'sadan keskespäi, ezmäine päjumalanpert' oli saudud sil-žo aigal.

Ezmäižen mail'man sodan aigan britanine sodabaz sijazihe lidnas. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistižen Germanijan sodavägil (9. kezaku 1940 — 30. eloku 1944), alištui Britanijan i AÜV:oiden bombardiruindale vn 1944 sulakus-kezakus.

Ruan šingotihe tekstiližel tegimištol. Ezilidnoiš om neniden sarakoiden edheotandoid: metallurgii, mašinansauvomine, kivivoinümbriradmine, himine, punümbriradai, bumagan tehmine. Merijogiport radab lidnas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Sen-jogen randoil, 2..152 m ü.m.t. korktusil. Matkad Parižhasai om 136 km suvipäivnouzmha.

Klimat om ven valdmeren, pil'vekaz tal'vaigan eriližešti. Voden keskmäine lämuz om +11,0 C°, kezakun-elokun +16,1..+18,2 C°, tal'vkun-uhokun +4,3..+4,8 C°. Ekstremumad oma −17,1 C° (viluku) i +41,3 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +1,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +19,7 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus. Paneb sadegid 847 mm vodes, enamba redukus-vilukus (76..102 mm kus), vähemba sulakus (56 mm). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 78..84 % röunoiš keväz'kus-sügüz'kus, 89..91 % redukus-vilukus.

Tobmuz

Lidnan fartalad (2011)

Lidn jagase 12 nimitadud fartalaks, niišpäi ühesa sijadasoiš Senan oiktal randal, koume oma hural randal. Kaik 12 tošt kundad ümbärtas lidnan municipalitetad.

Edeline lidnan pämez' om Ivon Rober (kezaku 1995 — keväz'ku 2001, kezaku 2012 — heinku 2020, Yvon Robert).

Eläjad

Vn 2011 Francijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 111 557 ristitud, ezilidnoidenke 655 tuhad ristituid 1800 km² pindal. Kaik 110 169 eläjad oli lidnas vl 2015. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 124 987 eläjad vl 1911. Kaik 702 945 eläjad om lidnaglomeracijas 2792,2 nellikkilometrad pindal (2018).

Ruanan-Normandijan universitet (franc.: Université de Rouen-Normandie, ende muite Ruanan, 31,5 tuh. üläopenikoid vl 2021) radab vspäi 1966. Se mülütab nenid palakundoid: kuz' tedoiduzpalakundad, viž institutad, innovacižtehnologijoiden inženerine üläškol.

Transport

Avtobusad, tramvaid, taksid i velosipediden kortom oma kundaližeks transportaks lidnas sen ümbrištonke. Kaik kuz' sildad ühtenzoittas Senan randoid lidnas, niiden kesken avaiduzsild Güstav Floberan nimed (86 m) om kaikiš suremb mugoine Evropas. TGV-verkon kiruhjonused ühtenzoittas Lionanke i Marselinke joga päiväl. Järed jogimeriport radab amuižiš aigoišpäi.

Regionaline civiline Ruan — Senan alangišt-lendimport (franc.: Aéroport de Rouen - Vallée de Seine, URO / LFOP, 15,5 tuh. passažiroid vl 2019) radab vspäi 1991 Bos-ezilidnas kümnes kilometras suvipäivnouzmha. Ei ole regulärižid passažirreisid vn 2019 heinkuspäi, no lendimport kävutase avaros toižiden metoiden täht: medicinine, azjaline i sodaaviacii, openduzlendused.

Sebruzlidnad

• Pol'šanma Gdan'sk, Pol'šanma (vspäi 1992)
• AÜV Klivlend, Ogajo, Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad (2008)

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (rouen.fr). (fr.)