Vinmarj (heim)
| Vinmarj | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kul'turižen vinmarjan penzaz (Vitis vinifera), Francii | ||||||||||||
| Tedoklassifikacii | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Latinankel'ne nimi | ||||||||||||
| Vítis L., 1753 | ||||||||||||
|
Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.
Vinmarj (latin.: Vitis) om äivoččiden penzhiden heim. Mülüb Vinmarjaižed-sugukundha, sen tipine heim. Kogoneb 75..80 erikospäi, om olmas kuz' gibridad, om äi erasiden erikoiden sortuid.
Leviganduz vajehta
Heimon 44 erikod libudas Päivnouzmaižes Azijaspäi, niiden tedoiduz šingotase; 28 erikod kazdas Pohjoižamerikas. Kul'turine vinmarj (Vitis vinifera) om sätud Päivlaskmaižes Azijas (Anatolijan pol'sar', Kavkazantaguine, Iran) i Keskuzazijas (Lodehline Indii, Afganistan, Tadžikistan, Uzbekistan, Päivlaskmaine Tän'-Šan'). Sen sortud jagadas augotižlibundan koumen tahon mödhe: Päivnouzmma, Päivlaskmaine Evrop, Mustmeren randišt.
Kaik heimon erikod anttas södabid marjoid, no severz'-se erikoid ei sättugoi tehmaha vinad. Läz 20 erikod oma ottud kul'turha. Voib vastata kul'turižen vinmarjan mectunuzid toižendoid. Ned kazdas Pohjoižen mapoliškon venos i subtropižes vöiš, tahondad oma nepsad jogialangištod, mägiurad, lehtezmecad, mägiden pautked. Londuseline leviganduz ozutab ted kommertižen maižandusen (vinmarjankazvatuz) i vinan tegendan täht.
Ümbrikirjutand vajehta
Vinmarjan pit'kad üks'voččed varded kazdas vägevas jurištospäi, varziden aluz om puikoikaz. Hoik varz' sase 3..5 metrhasai pitte. Tabadandragad kazdas üläsol'mišpäi, änikused oma lähemba jurennoks. Lehtesed oma ünäižed vai koume- i vižpalaižed, čereduišoiš.
Henod vihandad änikod oma kogotud tophikš. Mecerikod anttas naižsugun i mužiksugun änikoid. Kul'tivuruidud erikoiden änikod oma kaks'suguižed vai naižsugun ristpölüstoitandan tarbhaičendanke. Plod om marj 1..4 semnenke. Kova semen om grušan formal, nökuiženke. Plodud kazdas tophan nägul.
Kul'turine vinmarj äikerdoičese vegetativižikš — jurdunuzil čokvezoil i toižiden erikoiden juritandoil, toižin kazmuz kadotab sortun ičendoid. Ištutadas kazmusid vinmarjžomil. Kazmuz voib eläda 50..300 vot, no eläb 10..30 vot tobjimalaz ratud lühendusen i sortuiden udištamižen tagut.
Valitud erikod vajehta
- Vitis amurensis — Amuran vinmarj
- Vitis arizonica — Arizonine vinmarj
- Vitis barbata
- Vitis californica — Kalifornine vinmarj
- Vitis coignetiae — Kuanjen vinmarj, libub Japonijaspäi
- Vitis labrusca — libub Pohjoižamerikaspäi
- Vitis pseudoreticulata
- Vitis vinifera — Kul'turine vinmarj
- Vitis yunnanensis — Junnanine vinmarj
Homaičendad vajehta
| Vinmarj (heim) Vikiaitas |