Udmurtijan Tazovaldkund

Udmurtijan Tazovaldkund
Удмуртская Республика (ven.)
Удмурт Республика vai
Удмурт Элькун (udm.)

Udmurtijan Tazovaldkundan flag Udmurtijan Tazovaldkundan znam
Pälidn	Iževsk
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	57-nz' 42 061 km² 1,29
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	31-nz' 1,513,044 ristitud (2018) 35,97 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	37-nz' 540,1 mlrd rub. (2016) 356,0 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Volgaveren
Venäman ekonomine region	Uralan
Valdkundkel' (-keled)	venäkel', udmurtan kel'
Tazovaldkundan pämez'	Aleksandr Brečalov
Ohjastusen ezimez'	Jaroslav Semönov
Valdkundaližen Nevondkundan ezimez'	Aleksei Prasolov
Gimn	Päivoi palab sandal'žiš pihläčkopšuiš...
Avtokod	18
Aigvöd	UTC+4 (MSK+1)

Udmurtijan Tazovaldkund vai Udmurtii (ven.: Удмуртская Республика, Удмуртия, udm.: Удмурт Республика vai Удмурт Элькун, Удмуртия) om Venäman avtonomine tazovaldkund, sen subjekt.

Udmurtii mülüb Volgaveren federaližhe ümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Iževsk.

Keled

Valdkundkeled oma venäkel' da udmurtan kel'.

Istorii

Udmurtijan Tazovaldkund om olmas vs 1920 kül'mkun 4. päiväspäi. Vodhe 1932 vilukun 1. päivhäsai nimitihe sidä Votin avtonomižeks agjaks, vodhe 1934 tal'vkun 28. päivhäsai — Udmurtijan avtonomižeks agjaks. Sid' vodhe 1991 redukun 11. päivhäsai — Udmurtijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.

Jäl'gmäine Udmurtijan Konstitucii tuli väghe vn 1994 7. päiväl tal'vkud. Se om väges nügüd'-ki äiluguižidenke vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Udmurtijan Tazovaldkundan reljefan kart.

Tazovaldkundal om röunoid Permin randanke päivnouzmas, Baškortostanan Tazovaldkundanke suvipäivnouzmas, Tatarstanan Tazovaldkundanke suves, Kirovan agjanke päivlaskmas da pohjoižes. Udmurtii om mererandatoi tazovaldkund.

Pind om 42 061 km². Znamasižed joged oma Kam sen Iž- da Siv-ližajogidenke, mugažo Vätkan Čepc- da Kil'mez'-ližajoged.

Tazovaldkundan territorii om kukhikaz alangoidenke. Kaikiš korktemb čokkoim om Üläkaman ülüden nimetoi taho (332 m) tazovaldkundan pohjoižpäivnouzmas. Kaikiš madalamb čokkoim om nimetoi taho Vätk-jogen alangištos (52 m) tazovaldkundan suvipäivlaskmas.

Klimat om ven kontinentaline. Heinkun keskmäine lämuz om +18 C°, vilukun lämuz — −15 C°. Paneb sadegid 500..600 mm vodes.

Londuseližed varad oma kivivoi, kivihil', bur hil', turbaz, sauvondmaterialad (mouckivi, dolomit, sauvondkivi, letked, saved), reskvezi.

Tobmuz

Udmurtijan Tazovaldkundan pämehen da sen administracijan ištundsija Iževskas.

Aleksandr Brečalov radab tazovaldkundan pämehen vs 2017 sulakun 4. päiväspäi. Hän-žo om tazovaldkundan ohjastusen pämez'. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks, ei sa enamba kaht strokud. Tazovaldkundan pämez' märičeb ohjastusen strukturad, sen kandidatoid da paneb heid radnikusile. Hän sättutab Valdkundaliženke Nevondkundanke ohjastusen ezimehen, sen varamehiden da rahaazjoiden ministran kandidatoid.

Udmurtijan parlament om üks'kodine Valdkundaline Nevondkund (udm.: Удмурт Элькунлэн Кун Кенешез). Kaik rahvaz valičeb sen 60 ezitajad videks vodeks. Aleksei Prasolov radab Nevondkundan ezimeheks vs 2013 kezakun 25. päiväspäi.

Tazovaldkundan radonoigendai tobmuz om Udmurtijan Ohjastuz (udm.: Удмурт Элькун Кивалтэт). Jaroslav Semönov radab ohjastusen ezimeheks vspäi 2017.

Valdkundaližen Nevondkundan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2017 10. päiväl sügüz'kud (6. kucund). Valitihe Tazovaldkundan prezidentad edel ičeze strokud sil-žo päiväl, nügüdläine tazovaldkundan pämez' sai vägestust ezmäižes turas (78,16%).

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 1 521 420 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt oli 1 624 841 eläjad vl 1993. Vl 2018 kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.

Kaik om kuz' lidnad tazovaldkundas, 10 külänvuittušt žilod da 2119 küläd (vl 2015). Toižed järedad lidnad (enamba 90 tuh. eläjid vl 2017, surembaspäi penembha) oma Votkinsk, Sarapul da Glazov. Vl 2017 kaik om 11 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 60,0%, udmurtalaižed — 27,0%, totarlaižed — 6,5%, ukrainalaižed — 0,6%, marilaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 1,8%, rahvahuden ozutandata — 3,6%.

Irdkosketused

• Udmurtijan Tazovaldkundan pämehen da ohjastusen oficialine sait (udmurt.ru). (ven.)
• Udmurtijan Valdkundaližen Nevondkundan oficialine sait (udmgossovet.ru). (ven.)