Vitegran rajon

Vitegran rajon (ven.: Вытего́рский райо́н) om rajon Venäman Vologdan agjas.

Vitegran rajon
Вытегорский район

Znam	Flag
Valdkund	Venäma
Administrativine keskuz	Vitegr
Eläjiden lugu (2023)	22,200 ristitud
Pind	13,088,47 km²

Administrativine keskuz om Vitegranlidn, otab rajonan ristitišton nelläd ühesandest.

Istorii

Rajonan aluz om pandud vn 1927 elokun 1. päiväl Leningradan agjan Pöudon ümbrikho. Vn 1930 heinkun 23. päiväl heittihe ümbrikod, i vhesai 1937 rajon mülüi Leningradan agjaha kut administrativine ühtnik. Rajon om olmas nügüdläižiš röunoiš vspäi 1959.

Geografijan andmused

Vitegran rajon om Vologdan agjan lodehline taho. Se om kaikiš suremb agjan municipaline ühtnik pindan mödhe (13 088,47 nellikkilometrad). Mec otab seičeme ühesandest rajonan territorijad, se om kavag'mec tobjimalaz.

Röunatab kahesanke Venäman ümbrikonke i rajonanke:

• päivnouzmas Arhangel'skan agjan Kargopolin rajonanke;
• suvipäivnouzmas Vologdan agjan Kirillovan ümbrikonke;
• suves Vologdan agjan Vaškiden, Belozerskan da Babajevon ümbrikoidenke;
• päivlaskmas Leningradan agjan Kos'kenaluižen rajonanke;
• lodehes Karjalan Tazovaldkundan Änižröunan rajonanke;
• pohjoižes Karjalan Tazovaldkundan Pudožan rajonanke.

Volgan-Baltijanmeren vezite läbitab territorijan keskusen. Atlek-čokkoim sijadase rajonan pohjoižpäivnouzmas, se om ühthine jogiden koumen basseinan täht: Atlantižen valdmeren, Jävaldmeren da Kaspijan meren. Znamasine jogi om Andom. Kaikiš suremb vezišt om Änine, se mülüb rajonha vaiše paloin.

Londuseližed varad oma mouckivi, mineraližed mujud, mec, kala, reskvezi.

Tobmuz

Vn 2013 semendkun 30. päiväspäi rajonan territorii jagase 11 municipalitetaks: 10 küläkundad da üks' lidnankund (Vitegr-lidn).

Vn 2013 sügüz'kun 17. päiväspäi Aleksandr Pavlikov radab rajonan da sen administracijan pämehen (seičeme ohjandust).

Käskusenandai tobmuz om Ezitajiden Suim (15 ezitajad), Aleksandr Zimin radab sen ezimehen vs 2013 redukun 4. päiväspäi.

Rajonan i kundoiden tobmuden valičendad oleldas kerdan vides vodes.

Eläjad

Vl 1939 rajonan ristitišt oli 29 272 eläjad, vl 1959 — 51 723 eläjad, vl 1970 — 47 154 eläjad, vl 1989 — 37 792 eläjad. Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe rajonan eläjiden lugu oli 31 757 ristitud, vn 2010 — 29 058 ristitud, vn 2021 — 22 624 ristitud.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2021): venälaižed — 93,6 %, vepsläižed — 0,4 %, ukrainalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 1,9 %, rahvahuden ozutandata — 3,7 %.

Kaik om 206 eländpunktad rajonas, niiden kesken üks' lidn, 25 žilod da 180 küläd. Niišpäi kaks' žilod i 60 küläd seištas kaikenaigaižeta ristitištota.

Toižed sured eländpunktad oma Depo-žilo (2,8 tuh. rist. vl 2002), Annan Sild-žilo (1,9 tuh. rist. vl 2010), Šušt-žilo (1,2 tuh. rist. vl 2002) da Devätinad-žilo (1,1 tuh. rist. vl 2010).

Ižanduz

Rajonan ižandusen päsarakod oma mecan ümbriradmine, vezitransport da turizm, tarbhaižiden kaivatusiden samine, elektrusen tehmine, sömtegimišt. Vl 2008 Vitegran rajon oti jäl'gmäšt sijad agjas živatvodindan produkcijan pästandan mödhe.

Irdkosketused

• Vitegran rajonan tobmuden sait (35vytegorskij.gosuslugi.ru). (ven.)
• Tedod rajonas agjan oficialižes vologda-oblast.ru-portalaspäi. (ven.) (angl.)