Tuluz

Tuluz (franc.: Toulouse [tuluz], oksit.: Tolosa [tuˈluzɔ]) om lidn da kommun Francijan suvipäivlaskmas. Se om Oksitanii-regionan administrativine keskuz, valdkundan nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe, Francijan opendusen kahtenz' lidn (110 tuh. üläopenikoid) Parižan jäl'ghe.

Tuluz
Toulouse

Lidnanznam
Valdkund	Francii
Eläjiden lugu (2015)	479,638 ristitud
Pind	118,3 km²
Pämez'	Žan-Lük Mudenk (2004−2008, sulaku 2014— 2020)
Telefonkod	+33−534, −561
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidnan kart (2011)

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 106 edel meiden erad. Vll 419−507 Tuluz oli vestgotiden kunigahusen pälidnaks. Vspäi 1229 Tuluzan katoline universitet oli olmas, sauptihe Suren francižen revolücijan jäl'ghe. Vspäi 1271 lidn om Francijan palaks. Tuluzan parlament tegi ištundoid vspäi 1421 i oli käskuzkundaks valdkundan suven eläjiden täht.

Tuluz šingotase Francijan aerokosmižeks keskuseks Šarl' de Goll'-prezidentan aigaspäi, Airbus-kompanijan i «Arian»-kandairaketiden ühthekeradamižcehad ratas lidnas. Sidodud kosmosha sarakod oma elektronine (pol'veimed i čipad, kaimdajiden südäin), informacine (sän i valdmeritedon radnikoičendad, tedoiduzkeskused), biotehnologijoiden. Tuluzan aglomeracijan KSP om 51 mlrd evroid (2013).

Geografijan andmused

Lidn sijadase Garonn-jogen randoil (lankteb Atlantižhe valdmerhe), 141 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Garonnan i Suvine (Langedokan) kanalad vasttasoiš lidnas, ned ühtenzoittas Keskmert Atlantiženke valdmerenke Francijan territorijal, Bordo- i Set-meriportoid.

Klimat om subtropine valdmeren. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +14,2 C°, kezakun-sügüz'kun +19,3..+22,8 C°, tal'vkun-uhokun +6,3..+7,1 C°. Ekstremumad oma −19,2 C° (uhoku) i +42,4 C° (eloku). Kezaaigan minimum om +4,0 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +24,1 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus (sügüz'kun minimum om +1,9 C°). Il'man lämuz voib ülitada +20 C° miččel taht kul. Paneb sadegid 627 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba sulakus-kezakus (64..74 mm kus), vähemba uhokus (37 mm) i heinkus (40 mm). Paneb lunt kuz' päiväd tal'ves keskmäras. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 68..74 % röunoiš kezakus-sügüz'kus, 85..88 % kül'mkus-vilukus, 76..82 % toižiš kuiš.

Eläjad

Vl 2012 lidnan eläjiden lugu oli 461 190 ristitud. Kaikiš suremb lidnan i lidnümbrikon ristitišt om nügüd', sen koumandez ližadui vspäi 1990. Kaik 1 038 764 ristitud elihe Tuluzan lidnümbrikos 2 531 km² pindal vl 2015, 1,33 mln rist. om lidnaglomeracijas 5 381 km² pindal (2015).

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (mairie-toulouse.fr). (fr.)