Nil

Nil (arab.: النيل‎ En Nil' , kopt.: P(h)iaro, amuižegipt.: Ḥ'pī i Iteru, Biblijan ivrit: היאור Ha-Ye'or) om kaikiš pidemb jogi Afrikas da mail'mas (kut Amazonas-ki).

Nilan bassein vezijagandoiden röunoikš

Iteru-nimitusen nägu amuižegiptaks.

Ühthižed andmused

Jogen piduz om 6 853 km, basseinan pind om 3,4 mln nellikkilometrid. Veden keskmäine mülü om 2 600 m³/s Asuanan padoseinäspäi, veden valu voib vajehtadas edel padoseinid 500..15000 m³/s röunoiš erazvuiččil vozil.

Geografijan andmused

Nilan joginišk om Viktorii-järv 350 m kortte valdmeren pindan päl, jogi nimitase kuti Vauged Nil. Se jokseb ühthe kaikiš surembanke Sinivauvaz Nil-ližajogenke läz Hartum-lidnad. Necile sijale Vauged Nil kadotab veden mülün enambust purutusen da kastelendan tagut, i sur' znamoičend om Sinivauval Nilal. Ei ole ližajogid pidust' jäl'gmäšt 3 tuh. km, siš Nil läbitab Saharad. Nilan kos'ked oma upotadud padoseiniden sauvondal Sudanas i Egiptas (Naseran järv). Jogi lankteb Keskmerhe äjil hijamil.

Nil jokseb läbi nelläs valdkundas (mödvedhe): Ugand (joginišk), Suvisudan, Sudan, Egipt (del't).

Nilan znamasižed ližajoged (mödvedhe): Sobat, Sinivauvaz Nil, Atbar (oiktad), El' Gazal' (hura). Enzne järed hura Pakuine Nil-ližajogi om kuivanu 3 tuhad vot tagaz klimatan kuivatesen tagut, Hovar-ojandeh jäi sen tagut.

Kävutand

Jogitransport Niladme.

Nil läbitab Saharad i om üks'jäine mugoine jogi, tob reskvet randan eläjile. Amussai ottas kävutamižhe jogen vezid kastelemha, jogen nimad — pöudoiden heretuseks. 20. voz'sadaspäi gidroelektrostancijad oma olmas padoseiniš, jogen gidroenergetine potencial arvoidas 50 gigavattan vägevutte. Nil om laivjogi keskustoil 3 200 km pitte kesk- i alajoksmusiš, om laivkanalid suhištos.

Sured lidnad da portad Nilan randoil (mödvedhe): Džub (Suvisudan), Hartum da Omdurman (Sudan), Asuan, Luksor, Giz, Kair, Aleksandrii (Egipt). Egiptan 97% ristitištod eläb Nilan alangištos.