Verhovažje

Verhovažje (ven.: Верхова́жье) om Venäman žilo Vologdan agjan pohjoižes. Se om Verhovažjen ümbrikon (edel vn 2022 kezakud rajonan) administrativine keskuz da kaikiš suremb eländpunkt.

Verhovažje
Верховажье

Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	4,843 ristitud
Telefonkod	+7−81 759-xx-xxx
Avtokod	35
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan Verhovažjen Pagastaks vl 1471. Žilo om nimitadud sijadusen mödhe Vag-jogen (ven.: Вага) üläjoksmuses. Jogen nimituz korreliruib vepsän vago-sananke («jogen vago», kaidon alangišton randad oma korktad) i suomen vaka, vakava-vaihidenke «seižui», «varmed», «tün'», se kuviteleb laivjogen joksmusen tabad pit'kas keskustas.

Šingotihe «Moskv — Arhangel'sk»-počttraktanno, oiged vezite Arhangel'skhasai zavodihe siš. Mainitase posadaks vspäi 1678, mülüi Vagan makundha, vspäi 1780 — Vel'skan makundha. Aleksejevskai-jarmank oleskeli žilos 19. voz'sadan keskes i oli makundan kaikiš znamasižemb. Vag-jogi vedi sur'vezidennoks kaikuččel kevädel edel padoseinän vaumičendad. Posadan tobj pala paloi lophu vn 1879 elokun lopus, i se azj poleni žilon torguindznamoičendad. Vspäi 2001 jarmank om udessündutadud.

Žilo kändihe rajonkeskuseks vn 1929 heinkun 15. päiväspäi.

Verhovažje šingotase valdkundaližil holitišil, mecan pilindal, pilindmaterialiden, faneran i pelletoiden tegimel. Argvoin tegim radoi vhesai 2013. Kaik olnuded 20. voz'sadal augotišes tehmižedheotandad (virifabrik, bumagfabrik, purumellic, mecpilindad i nahktegim) tuliba sauptandale transportrajadusiden tagut — raudtestancii sijazihe Vel'skas.

Geografijan andmused

Žilo sijadase ümbrikon lodehes, Vag-jogen hural randal tobjimalaz, 90 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Raudbetonine avtotesild ühtenzoitab jogen randoid žilos vspäi 1982. Matkad Arhangel'skan agjahasai om kümne kilometrad pohjoižhe, agjan Vologd-pälidnhasai om 208 kilometrad suvipäivlaskmha orhal vai 223 km «Moskv — Arhangel'sk»-avtotedme (M8-trass). Trass mäneb koumes kilometras lodeheze žilospäi i ühtenzoitase senke sarakol. Lähembaine lidn om Vel'sk (Arhangel'skan agj, raudtestancii) 36 km pohjoižhe orhal vai 42 km sil-žo avtotel.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +2,2 C°, kezakun-elokun +14,6..+18 C°, tal'vkun-uhokun −10,4..−11,9 C°.

Tobmuz

Verhovažjen küläkund oli olmas vspäi 2006. Läm' Oja-žilo (ven.: Тёплый Ручей) i koume küläd mülüiba küläkundha Verhovažjen ližaks. Küläkundan pind oli 91,23 km².

Enččen küläkundan tobmuden pämez' oli sen Nevondkundan ezimez'. Küläkundan Nevondkund om likvidiruidud vn 2023 sulakus, Andrei Makarovskii radoi sen jäl'gmäižen pämehen (sügüz'ku 2018 — keväz'ku 2023). Küläkundan Administracii om likvidiruidud vn 2023 elokus. Andrei Makarovskii radoi sen-ki jäl'gmäižen pämehen (sügüz'ku 2018 — sulaku 2022).

Eläjad

Vl 1959 žilon ristitišt oli 2 417 eläjad. Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe žilon eläjiden lugu oli 5 206 ristitud (kaikiš suremb ristitišt), vl 2010 — 5 025 ristitud. Küläkundan ristitišt oli 5 567 eläjad vl 2010, rajonan ristitišton kaks' videndest.

Rahvahad (2002): venälaižed — 97 %, toižed rahvahad — 3 %.

Ortodoksižen hristanuskondan Jumalanmaman Emäganpäivän päjumalanpert' (1785) i ph. Maksim Tot'malaižen časoun' (2010−2014) oma avaitud žilos. Niiden ližaks Pühän Jumalanmaman Blagoveššenjan kivine jumalanpert' oli 18. voz'sadan lopuspäi, ei ole kaičenus.

Nened büdžetižed aluzkundad oma Verhovažjes: kul'turkeskuz (vspäi 1984), rajonan istorine muzei (vspäi 1988), keskškol i čomamahtoiden lapsidenškol. Tot'man politehnižen kolledžan Verhovažjen filial om žilon professionaližen opendusen aluzkundaks.

Transport

Avtobusad oma kundaližeks transportaks rajonadme, om reisid Vel'sk- i Vologd-lidnoihe, uz' avtobusstancii radab vspäi 2003.

Lendimport radoi žilos 1970−1980-nzil vozil, lopi radod «Moskv — Arhangel'sk»-manten töhöpästandanke vl 1986.

Irdkosketused

• Žilon informacine sait (verhovazhye.ucoz.ru). (ven.)