Uz' Urengoi

Uz' Urengoi (ven.: Но́вый Уренго́й, ukr.: Новий Уренгой, tot.: Яңа Уренгой) om Venäman lidn da lidnümbrik Jamalan Nenciden avtonomižen ümbrikon keskuzpalan suvipäivnouzmas. Se om ümbrikon kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, om ümbärtud Puran rajonan territorijal.

Uz' Urengoi
Новый Уренгой

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	107,251 ristitud
Pind	111 km²
Pämez'	Andrei Voronov (sügüz'ku 2020—)
Telefonkod	+7−3494-xxx-xxx
Avtokod	89
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vn 1973 lopus kuti Jagel'noje-žilo otmaha kävutamižhe londuseližen gazan järedoid löudmižsijid. Vn 1975 18. päiväl elokud registriruihe žilod Uz' Urengoi-nimenke, i se om oficialine alusenpanendan dat. Nimitihe Urengoi-faktorijan mödhe, se žilo sijadase 60 km päivnouzmha Pur-jogen randal. Uz' Urengoi sai lidnan statusad vn 1980 16. päiväl kezakud.

Uz' Urengoi šingotase londuseližen gazan samižel (Venäman sadud gazan enamba pol't, «Gazprom»-, «Novatek»-, «Arktikgaz»-kompanijad) i gazan vaumičemižtegimel, sauvondkompanijoil i Urengoin GRES:al, buraudusen kompanijoiden päfaterad sijadasoiš lidnas. «Urengoi — Pomari — Užgorod»-gazanveim radab vspäi 1984.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Jevojah-jogen (ven.: Евояха 201 km pitte, Pur-jogen hura ližajogi) i sen oiktan Sedejah-ližajogen randoil, 40 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Sokaz tahond ümbärdab lidnad. Matkad Salehardhasai om 452 km päivlaskmha orhal vai 604 km avtotedme. Lähembaine lidn om Tarkosale 140 km suvipäivnouzmha orhal, 200 km raudtedme vai avtol.

Klimat om ven terav kontinentaline, röunatab subarktiženke. Voden keskmäine lämuz om −4,7 C°, kezakun-elokun +11..+17 C°, tal'vkun-uhokun −20..−25 C°. Voib panda halad heinkus. Ekstremumad oma −54 C° i +34 C°. Paneb sadegid 471 mm vodes, enamba heinkus-sügüz'kus (57..64 mm kus).

Uz' Urengoi om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks. Lidn om 80 km pitte, päine pertišt jagase nimitadud mikrorajonikš.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 104 107 ristitud. Kaik 113 254 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 118 659 eläjad vl 2009.

Ortodoksižen hristanuskondan kaks' pühäpertid oma sätud lidnas: Jumalannägundan päjumalanpert' (om saudud vll 2007−2015) i puine ph. Serafiman Sarovalaižen jumalanpert' (1997). Protestantizman nell' pühäpertid oma avaitud. Islaman «Nur-Islama»-mečet' om letud lidnas.

Rahvahad (enamba 1 % vl 2010): venälaižed — 64,1 %, ukrainalaižed — 10,8 %, totarlaižed — 5,0 %, nogailaižed — 2,6 %, kumikad — 2,1 %, azerbaidžanlaižed — 2,0 %, baškiralaižed — 1,7 %, čečenalaižed — 1,1 %, vaugedvenälaižed — 1,1 %, moldovalaižed — 1,1 %, toižed rahvahad — 6,1 %, rahvahuden ozutandata — 2,3 %.

Uden Urengoin äiprofil'ne kolledž i privatine «Gazprom Tehnikum Uz' Urengoi» oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš. Kaik viž sportkompleksad ratas lidnas.

Lidnümbrikon pämez' om sen Administracijan pämez', edel 2015. vot oli toižin. Ivan Kostogriz (Иван Костогриз) radoi edeližen lidnan Administracijan pämehen (keväz'ku 2012 — sügüz'ku 2020) i oli lidnan pämehen vn 2007 sulakuspäi vhesai 2012.

Transport

Avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnas, läz kümned maršrutad. Uz' Urengoi-päraudtestancii radab passažiroiden täht vspäi 1985, vagzalan uz' kivine sauvuz om letud vl 2015. Raudte om sauvomas Salehardhasai, radab Nadimhasai.

Tatanmaine civiline Uz' Urengoi-lendimport (NUX / USMU / НУР, 1 mln passažiroid vl 2022) sijadase vides kilometras suvipäivlaskmha lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Venäman järedoihe lidnoihe (Moskvaspäi Krasnojarskhasai). Om čarterreisid Jamalan erasihe eländpunktoihe (Sabett, Krasnosel'kup, Tol'k), niiden kesken punolendimil.

Galerei

• 
  Lidnan administracijan sauvuz (2015)
• 
  Sündun Nägundan päjumalanpert', vn 2015 nägu
• 
  «Gazprom Dobiča Urengoi»-edheotandan kontor vl 2017
• 
  «Gazprom Tehnikum Uz' Urengoi» (2017)
• 
  Urengoin GRES vl 2017
• 
  Uz' Urengoi-päraudtestancii vl 2017

Irdkosketused

• Lidnan Duman oficialine sait (dumanur.ru). (ven.)
• Lidnan Administracijan oficialine sait (nur.yanao.ru). (ven.)