Urus-Martan

Urus-Martan (ven.: У́рус-Марта́н, čeč.: Хьалха-Марта vai МартантIе) om Venäman lidn da lidnankund Čečenijan Tazovaldkundan keskuzpalan suvipäivlaskmas. Se om Urus-Martanan rajonan administrativine keskuz.

Urus-Martan
Урус-Мартан (ven.)
Хьалха-Марта / МартантIе (čeč.)

Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	65,313 ristitud
Pind	25,13 km²
Pämez'	Aindi Zaurbekov (keväz'ku 2017—)
Telefonkod	+7−87 145-xx-xxx
Avtokod	20, 95
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vozil 1708−1713 kuti Хьалха Марта-aul severziš-se futorišpäi elänzoitmaha tahod. Vl 1832 Venäman imperijan armii murenzi aulad. Vedihe čečenan rahvahan suimid neciš eländpunktas (vll 1840, 1918, 1923). 19. voz'sadan kahtendel polel venämalaižiden kaikenaigaine Urus Martan-varmitez (čeč.: Оьрсийн Марта) oli saudud läz necidä čečenalaižiden aulad, ühtištuihe niid aigan mändes.

Nevondkundaližen aigan lugetihe Urus-Martanad žiloks, sikš miše vaiše omblendfabrik da kaks' mecanümbriradmižen cehad oliba tegimišton edheotandoil, ristitišt ajeli burlakoita sauvojikš toižihe regionihe. Žilo sai lidnan statusad vl 1990. Voziden 1994−1996 i 1999 sodoiden aigan Urus Martanan erased pertid oliba muretud bombanheitandal.

Urus-Martan šingotase sauvondmaterialiden tegimil (raudbeton, vahtbetonižed blokad, asfal't), söndtavaroiden kombinatal (vspäi 2019), mugažo konditerine fabrik i lindferm ratas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase rajonan pohjoižpalas, Martan-jogen randoil (čeč.: Март 61 km pitte, Sunžan i Terekan oigedpol'ne bassein), 235 m keskmäižel korktusel valdmeren pindan päl. Martan-jogen Tangi- i Rošni-ližajoged jokstas lidnas mugažo.

Matkad Grozniihasai om 30 km pohjoižpäivnouzmha. Toine lähembaine lidn om Ačhoi-Martan 21 km päivlaskmha orhal vai 23 km avtotedme.

Tobmuz

Urus-Martan om lidnankundan üks'jäižeks eländpunktaks.

Lidnankundan Deputatoiden nevondkundan ezimez' om Mohmad Dikaev vn 2021 tal'vkuspäi. Edeline ezimez' om Musa Saaev (keväz'ku 2017 — tal'vku 2021). Edeline merijan pämez' (mer) om Salamu Asuev (tal'vku 2015 — keväz'ku 2017).

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 49 090 ristitud, rajonan kaks' videndest. Vl 2017 lidnan ristitišt oli 58 588 eläjad. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (enamba 1 % vl 2010): čečenalaižed — 96,4 %, venälaižed — 1,8 %, toižed rahvahad — 1,5 %, rahvahuden ozutandata — 0,3 %.

Islaman enamba mi kaks'kümne pühäpertid oma saudud lidnas.

Urus-Martanan Regionidenkeskeižen medicinižen kolledžan filial (Jessentukad) i privatine ekonomikan da oiktusen kolledž oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš. Ende Orenburgan servisan da tehnologijoiden kolledžan filial radoi mugažo.

Galerei

• 
  Urus-Martanan rajonan administracijan sauvuz (2015)
• 
  Lidnan pämečet' (Džuma-pühäpert'), vn 2020 nägu
• 
  Kul'turkeskuz Umar Dimaevan nimed (2020)
• 
  Etnografine privatine Dondi-Jurt-muzei (2010)

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (meriya-urus-martana.ru). (ven.)