Börmingem

Börmingem (angl.: Birmingham [ˈbɝːmɪŋəm], sijaline virkand [ˈbɜːmɪŋɡəm], kelen pagin om brummi) om Suren Britanijan da Anglijan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe. Se om Uest Midlends-regionan i ühtennimižen Uest Midlends-grafkundan administrativižeks keskuseks da palaks.

Börmingem
Birmingham

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Sur' Britanii
Eläjiden lugu (2022)	1,157,603 ristitud
Pind	267,8 km²
Pämez'	Ken Vud (semendku 2024 — semendku 2025, Ken Wood)
Telefonkod	+44-(0)121
Aigvö	tal'vel UTC+0, kezal UTC+1

Börmingem lidnaglomeracijas (2012)

Istorii

Eländpunkt sai lidnan statusad vl 1166 kuti torguindlidn.

Voz'sadoil 18.-19. lidn kändihe tegimištrevolücijan da fabriksisteman edelmatkajaks. Om sauvondsebrusiden pioneraks.

Börmingem šingotase metallurgijal, mašiništonsauvomižel i elektrotehnižel sarakol, sömtegimištol.

Geografijan andmused

Lidn sijadase valdkundan suves, Anglijan päivlaskmas, 140 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Londonhasai om 162 km suvipäivnouzmha.

Klimat om ven meren neps pil'vekaz, tal'vel — lujas. Vozne keskmäine lämuz om +10,0 C°, kezakun-elokun +14,8..+16,8 C°, tal'vku-uhokun +4,3..+4,7 C°. Ekstremumad oma −14,3 C° (viluku) i +37,4 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +0,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +18,8 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus. Paneb sadegid 809 mm vodes, kuidme läz tazomäras, enamba redukus-tal'vkus (79..84 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (51..56 mm kus).

Tobmuz

Lidnan valičemižümbrikod (2010) i sijaduz Uest Midlends-grafkundas

Lidnan tobmuden pämez' om mer (angl.: Lord Mayor of Birmingham). Hän panese radnikusele vspäi 1838, strokun hätkeližuz om üks' voz'. Toižiden strokuiden voimuz om olmas, no se jäb kävutandata päpaloin. Nügüd'aigan strok zavodiše semendkun lopus. Edeližed lidnan pämehed oma Čaman Lal (Chaman Lal, 2023−2024), Ivonna Moskito (Yvonne Mosquito, 2018−2019).

Eläjad

Vl 2017 lidnan ristitišt oli 1 137 100 eläjad. Vn 2011 Suren Britanijan rahvahanlugemižen mödhe läz 3,7 mln ristituid elädas lidnan aglomeracijas, se om kahtenz' surtte valdkundas kut lidn-ki.

Kaik viž universitetad baziruišoiš lidnas. Znamasižed üläopendusen aluzkundad oma valdkundaližed Börmingeman universitet (angl.: University of Birmingham, oficialitomašti Birmingham University, alusenpanend 1825 kut medškol, om universitetaks vspäi 1900, 38,7 tuh. üläopenikoid 2022/23 openduzvodel) i Astonan universitet (alusenpanend 1895 kut tehnine kolledž, kätihe universitetaks vl 1966, 15,5 tuh. üläopenikoid 2017-18 openduzvodel).

Transport

Avtobusad i lidnelektrojonused oma kundaližeks transportaks lidnas da sen ümbrištos. Vspäi 1999 kiruhtramvain jono (21 km, 26 stancijad) ühtenzoitab Börmingemad Vulvergempton-lidnanke. Vedadas jüguid äiluguižidme laivkanalidme.

Rahvahidenkeskeine civiline Börmingem-lendimport (BHX / EGBB, 13 mln passažiroid vl 2017) sijadase kümnes kilometras suvipäivnouzmpolehe lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Evropan äjihe znamasižihe lidnoihe, Lähižen Päivnouzmman valdkundoihe, Keskmeren, Egiptan i Kanaran sariden lebutahoiže.

Galerei

• 
  Lidnan suiman sauvuz Viktorijan torgul (2003)
• 
  Pühän Filippan päjumalanpert' (om saudud vll 1710−1725, anglikanine jumalankodikund), vn 2010 nägu
• 
  Lidnan azjaližes keskuses vl 2018
• 
  Börmingeman universitetan kirjišt (2000)
• 
  Börmingem-lendimportan terminalad vl 2015
• 
  Znamasine Börmingem-Nju-Strit-raudtestancii vl 2015

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen oficialine portal (Birmingham City Council — birmingham.gov.uk). (angl.)