Babarm
Järgeline babarm
Järgeližen babarmon (Rubus idaeus) küpsad plodud
Tedoklassifikacii
Valdkund: Kazmused
Palakund: Änikkazmused (Magnoliophyta)
Klass: Kaksidülehtesižed (Magnoliopsida)
Kund: Rozänikoižed (Rosales)
Sugukund: Rozanvuiččed (Rosaceae)
Alasugukund: Rozananvuiččed (Rosoideae)
Heim: Rubus
Latinankel'ne nimi
Rúbus idáeus L., 1753

Wikispecies-logo.svg
Sistematik
Vikierikoiš

Commons-logo.svg
Kuvad
Vikiaitas

ITIS 24947
NCBI 32247

Järgeline babarm (latin.: Rubus idaeus) om pol'penzhišt, sen varded nimitasoiš babarmheinikš. Ku om äi babarmheinid, ka pagištas, miše nece om babarmik (babarmišt, babarmkišt, babarmžom). Mecbabarmos om enamba ližad, mi sadbabarmospäi, sikš miše ištmižsija niken ei valiči. Mecbabarm ajase paloile, jogiden randoil.

Areal (Leviganduz)Redigeeri

Eziauguine Rubus idaeus-erikon areal om Evrazijan pohjoižmecad. Nügüd'aigan necen erikon sadbabarmod kazvatadas Pohjoižamerikas-ki.

ÜmbrikirjutandRedigeeri

 
Babarmon ümbrikirjutand.

Järgeline babarm om lehtesenlähtendaine pol'penzhišt äivoččen ujelijan juriškonke. Jurišpäi seižujad kaks'voččed seikhed kazdas 1,5..2,5 m korktusel. Ned anttas satust vaiše kahtendel vodel, sid' kuivehtudas, no niile vajehtuseks kazdas uded seikhed juriškospäi.

Änikod oma vauktad, 1 sm diametran, keratud ripsuikš. Babarm änikoičeb kezakus-heinkus. Plod om ühtištadud semnikahad murud, rusttan mujun (vauhpakuine babarmon alaerik om olmas, mugažo ježevikal-ki).

Himine mülündRedigeeri

Plodud mülütadas saharad (4,5..11,5%), pektinad da vauktušed, A-, B- da C-vitaminad. Semniden südäimes om 22 procenthasai void.[1]

KazvatuzRedigeeri

Om äi babarmon sortuid. Remontantižen babarmon satuz om üks'voččil seikhil, satusen voz'aig tegese hätkemb.

Vanhid seikhid heittas ičeze aigal. Lahkoil röunatadas juriden kazvandad. Heinid purskutadas bordon segoitusel borcuimha travijoidenke.

KävutandRedigeeri

SömhäRedigeeri

Babarmon ploduišpäi keittas keitiž, tehtas džem, puzertas südäivezi, valadas marmeladan jäloihe, mugažo sättas vin, nastoik, likör.

Babarmonke tehtas kolobad, vahlid, marjpudr (muss).

Lehtesed kävutadas čajun vajehtuseks.

ZelläksRedigeeri

Vaiše mecbabarm mäneb zelläks.

Tehtas čajud kuiviš ploduišpäi da jodas kuti hibjanahjonvastaine zell' kül'mehtusen aigan, mugažo kuti profilaktine higonajai zell' muite.[2]

GalereiRedigeeri

HomaičendadRedigeeri

  1. Вехов В.Н. и др. Культурные растения СССР /Отв. ред. Т.А. Работнов. — М.: Мысль, 1978. — Lp. 144.
  2. Лекарственные свойства сельскохозяйственных растений /Под ред. Борисова М.И. — Мн.: Ураджай, 1974. — Lp. 236. (ven.)

IrdkosketusedRedigeeri