Kutaisi

Kutaisi (gruz.: ქუთაისი [kʰutʰaisi]) om Gruzijan koumanz' lidn eläjiden lugun mödhe. Se om Imereti-agjan administrativine keskuz da pala.

Kutaisi
ქუთაისი (Kutaisi)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Gruzii
Eläjiden lugu (2023)	130,411 ristitud
Pind	67,7 km²
Pämez'	Ioseb Hahaleišvili (reduku 2021—)
Telefonkod	+995−431
Aigvö	UTC+4

Kutaisin uz' avtoümbärte (2014)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud 6.-5. voz'sadoil EME arheologižiden kaivandusiden andmusiden mödhe. Se mainitase dokumentoiš 3. voz'sadaspäi EME, amuižed nimed: Aja, Kutaja, Koitaja, Kotiaion, Kvatatisi. Ezmäine ümbrikirjutand om anttud Apollonii Rodosalaižen «Argonavtik»-poemas (3. voz'sadan EME zavodind, kirj 2, 398−402). Ezimeletadud Kolhidan car'kundan (oli aigemba mi 164. voz' EME) ezmäižed carid oliba neciš lidnaspäi, kudamb oli car'kundan ühteks pälidnoišpäi. Abhazijan car'kundan pälidn vll 806−1008. Gruzijan ühtenzoittud car'kundan pälidn vll 1008−1122. Lidn oli Imeretin car'kundan pälidnaks 15. voz'sadaspäi vhesai 1810.

Vspäi 1810 lidn oli mülünu Venäman imperijha, edel 1936. vot lidnan oficialine venäkel'ne nimi oli Kutais. Se oli Imeretin agjan keskuseks vll 1811−1840, sid' Kutaisin gubernijan administrativižeks keskuseks vll 1846−1917. Nevondkundaližen aigan nened tegimed oliba saudud: «Kolhida»-jüguavtoiden, traktortegim, vauktan litopon-pigmentan, elektromehanine tegim.

Vll 2008−2012 saudihe pertid Gruzijan parlamentan i ohjastusen täht. Vll 2012−2018 Gruzijan parlamentan päsijaduz oli lidnas. Lidnan päivän nimi om kutaisoba, se oigendase 2. semendkud hätkemb mi sada vot.

Kutaisi šingotase kahtel joudjal tegimištzonal: Kutaisi vspäi 2009 (elektroladimed kodin täht) i Hualin' vspäi 2015 (mecan i kiven ümbriradmine, meblin i metalližkonstrukcijoiden pästand). Saksanman AE Solar-kompanii avaiži kaikiš surembad Evropas päiväižpaneliden tegint vl 2019. Avtotegim jätksi radod kut avtomehanine tegim, pästab avtodetalid.

Geografijan andmused

Lidn sijadase agjan i valdkundan päivlaskmaižes palas, Rioni-jogen molembil randoil (lankteb Mustmerhe), Kolhidan alangišton röunanno (levitase suvhe i päivlaskmha), 125..300 metrad korktusil, 200 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Tbilis-pälidnhasai om 220 km päivnouzmha, Poti-meriporthasai om sada kilometrad päivlaskmha.

Klimat om subtropine neps. Voden keskmäine lämuz om +15,4 C°, kezakun-sügüz'kun +21,6..+24,8 C°, tal'vkun-uhokun +6,1..+8,0 C°. Ekstremumad oma −9,8 C° (uhoku) i +43,1 C° (heinku). Paneb sadegid 1358 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba sügüz'kus-keväz'kus (116..145 mm kus), vähemba elokus (78 mm). Tal'vaigan voib panda lunt 30 santimetrhasai kerdalaz. Lumi voib katta mad ei hätkemb mi nedalikš, sid' sulab. Kezaaigan oleleb lujid tulleid lähižiden mägiden pautkilpäi. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 69..75 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

Kutaisin kart (2010)

Kutaisi jagase 13 nimitadud administrativižeks ühtnikaks.

Edeline lidnan pämez' om Giorgi Čigvaria (gruz.: გიორგი ჭიღვარია, kül'mku 2017 — reduku 2020).

Eläjad

Vn 2014 Gruzijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 147 635 ristitud, vn 2020 — 135 201 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 237 870 eläjad vl 1989, se poleni znamasižešti vodele 2002 (185 965 rist.).

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2014): gruzijalaižed (imeretilaižed) — 99,0 %, venänikad — 0,4 %, toižed rahvahad — 0,6 %.

Transport

Avtobusad, maršruttaksid i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Edel 2009. vot trolleibusad ajeliba mugažo. Kaks' päraudtestancijad ratas lidnas, jonused ühtenzoittas valdkundan suridenke lidnoidenke.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Kutaisi-lendimport (ende Kopitnari, KUT / UGKO, 1,7 mln passažiroid vl 2023) sijadase 14 kilometras päivlaskmha lidnaspäi.

Galerei

• 
  Gruzijan parlamentan ištundoiden sija vll 2012−2018 (vn 2012 nägu)
• 
  Gelatin Jumalanmaman jumalankodi (ortodoksine hristanuskond), nägu edel 2008. vot
• 
  TBC Bank vl 2011
• 
  Dramteatr Lado Meshišvilin nimed (2014)
• 
  Kutaisin penen raudtestancijan sauvuz vl 2006

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (kutaisi.gov.ge). (gruz.) (angl.)