Grenlandan kel'

Grenlandan kel' (ičeze nimituz Kalaallisut) om grenlandalaižed-rahvahan kel'. Se om üks' eskimosiž-aleutižiš kelišpäi, danižen Grenland-avtonomijan oficialine kel'. Läz 49 tuhad pagižijoid elädas siš. Lähižed keled oma Kanadan eskimosižed keled — ozutesikš, inuktitut da toižed eskimosižed keled.

Nügüdlaine situacii

Grenlandan kel' om levitadud Grenland-saren päivnouzmaižel, suvipäivlaskmaižel da pohjoižpäivnouzmaižel randištoil. Kelel om paginoid, päivlaskmpol'ne pagin om oficialine vodespäi 2009. Kaks' oficiališt kel't oli Grenlandas edel 2009. vot, danijan i grenlandan, no siš vodespäi grenlandan kel' linni sen man üks'jäižeks oficialižeks keleks. Grenlandan školiš opetas danijan kelel päpaloin tähäsai.

Vl 2006 kaik oli 56 tuhad ristituid grenlandan kelen mahtusidenke; heišpäi läz 49 tuhad eliba Grenlandas da 7 tuhad eliba Danijas. Grenlandan eläjiden 80..85 procentad kävutadas necidä kel't päižeks, se om üks'jäine kel' avtonomijan äjiden ristituiden täht. Sil-žo aigal Grenlandan ristitišton kahesandez (6500 eläjad) kävutab vaiše danijan kel't.

Grammatik

Grenlandan keles voib tartta suffiksoid sanantüvehe agjatomašti, sikš sana oleskeleb pit'kaks lujas. Grenlandan kel' om ergativine kel', ergativan ozutai tartub aktantha.

Nimed (nominad) toižetasoiš luguidme da kändoidme; kaik om kahesa kändod grenlandan keles. Mugažo possessivine form om nimil. Verboil ei ole aigad; aigan ozutajad oma mugoižed sanad, kuti, ozutesikš, «homen», «eglai» da toižed.

Kirjamišt

Nügüd'aigan kaik Grenlandan eläjad mahttas lugeda da kirjutada.

Nügüdläižes kirjamištos om 19 kirjant:

• Aa, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv.

Velgsanoiš kavütadas mugažo nenid kirjamid (niid om kümne): Bb, Cc, Dd, Ww, Xx, Yy, Zz, Ææ, Øø, Åå.