Fortalez

Fortalez (port.: Fortaleza [foʁtaˈlezɐ] «lidnuz», sijaline virkand [fɔɦtaˈlezɐ]) om lidn Brazilijan pohjoižpäivnouzmas. Se om valdkundan videnz' lidn eläjiden lugun mödhe, Sear-štatan administrativine keskuz (vspäi 1799).

Fortalez
Fortaleza

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Brazilii
Eläjiden lugu (2022)	2,428,708 ristitud
Pind	312,35 km²
Pämez'	Hose Sarto (viluku 2021—, José Sarto)
Telefonkod	+55−85
Aigvö	UTC−3

Lidnan kart (2020)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vn 1726 13. päiväl sulakud. Nimituz om alamaižhe Shonenborh-fortha sidodud (alam.: Schoonenborch), kudamb oli 17. voz'sadan keskespäi. Šingotihe kut puvillan kazvatandan agjan keskuz 19. voz'sadal. Raudten sauvond vll 1865−1872 ližazi lidnan ristitištod znamasižešti ezmäižen kerdan.

Fortalez šingotase sömtegimištol, farmaceftikan edheotandoil, kivivoin ümbriradmižel, kengiden i sobiden tehmižel, turizmal.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Atlantižen valdmeren randal, 21 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Brazilia-pälidnhasai om 2285 km suvipäivlaskmha.

Klimat om ekvatorialine kaks'sezonine tropižen savannan. Il'man päiväline lämuz vajehtase +23..+30 C° röunoiš vodes läbi, meritullei poleneb räkad. Ekstremumad oma +17,7 C° (eloku) i +35,2 C° (tal'vku, viluku, uhoku). Paneb sadegid 1584 mm vodes, enamba keväz'kus (337 mm) i sulakus (385 mm), kuiv sezon oleskeleb elokus-kül'mkus (10..20 mm kus).

Tobmuz

Lidnan rajonad i niiden palakundad (2017)

Lidn jagase kudeks nomeruidud rajonaks (I..VI) i keskuzpalaks.

Edeline lidnan pämez' (port.: prefeito) om Roberto Klaudio (Roberto Cláudio, viluku 2013 — tal'vku 2020).

Eläjad

Vl 2010 lidnan eläjiden lugu oli 2 452 185 ristitud. Läz 4,15 mln ristituid elädas lidnaglomeracijas 7440,05 km² pindal (2021, kudenz' sija valdkundas). Kaikiš suremb lidnan i sen aglomeracijan ristitišt om nügüd'.

Augotižlibundan mödhe: pardu (segoitadud augotižlibundanke) — 60,0 %, evropalaižed — 32,7 %, afrikalaižed — 7,0 %, azijalaižed — 0,1 %, indejalaižed — 0,1 %, toižen augotižlibundan — 0,1 %.

Religijan mödhe (lidnan eläjad, 2010): riman katolikad — 67,9 %, protestantad — 21,3 %, religijatomad — 6,6 %, spiritistad — 1,3 %, toižed uskojad — 2,9 %.

Severz'-se valdkundaližid i privatižid üläopendusen aluzkundoid ratas lidnas. Znamasine om Searan federaline universitet (port.: Universidade Federal do Ceará, 31,4 tuh. üläopenikoid vl 2015), sen alusenpanend tegihe vn 1954 tal'vkus. Universitet mülütab nenid jagusud: viž fakul'tetad, nell' institutad, nell' specializiruidud tedokeskust, kaks'kümne kirjištod.

Transport

Avtobusad, metropoliten (vspäi 2012, kaks' jonod, 30 stancijad, 43,6 km raudted) i lidnelektrojonuz (kümne stancijad) oma kundaližeks transportaks lidnas. Federaline BR-116-mante augotase lidnas i ühtenzoitab Portu Alegri-lidnanke valdkundan suves.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Fortalez-lendimport Pintu Martins-lendajan nimed (FOR / SBFZ, 7,2 mln passažiroid vl 2019) sijadase ühesas kilometras lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Lissabonha i Parižha, mugažo Brazilijan surihe lidnoihe.

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (fortaleza.ce.gov.br). (port.)