Adigejan Tazovaldkund

Adigejan Tazovaldkund
Республика Адыгея (ven.)
Адыгэ Республик (adig.)


Adigejan Tazovaldkundan flag	Adigejan Tazovaldkundan znam

Pälidn

Maikop

Pind

- Ühtes
- saum vezid (%).

81-nz'

7,792 km²
6,87

Eläjiden lugu

- Kaik
- Sageduz

76-nz'

453,376 ristitud (2018)
58,18 rist./km²

Regionaline KSP

- Kaik, nügüdläižiš arvoiš
- Ühtele hengele

76-nz'

91,4 mlrd rub. (2016)
201,9 tuh. rub.

Federaline ümbrik

Suvine

Venäman ekonomine region

Pohjoižkavkazan

Valdkundkel' (-keled)

venäkel', adigan kel'

Tazovaldkundan Pämez'

Murat Kumpilov

Päministr

Natal'ja Širokova
(velgusentäutai)

Valdkundaližen Nevondkundan ezimez'

Vladimir Narožnii

Gimn

Adigejan Tazovaldkundan gimn

Avtokod

01

Aigvöd

UTC+3 (MSK+0)

Adigejan Tazovaldkund vai Adigei (ven.: Республика Адыгея vai muite Адыгея, adig.: Адыгэ Республик) om Venälaižen Federacijan subjekt.

Se mülüb Federaližhe suviümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Maikop.

Keled

Valdkundkeled oma venäkel' da adigan kel' Adigejan Tazovaldkundan Konstitucijan 5. kirjutusen mödhe.

Istorii

Adigejan Tazovaldkundan aluz om pandud vn 1922 27. päiväl heinkud kuti Adigejan (Čerkesan) avtonomine agj. Vs 1928 elokun 13. päiväspäi nimitihe sidä Adigejan avtonomižeks agjaks. Vn 1990 15. päiväl tal'vkud Adigei läksi Krasnodaran randaspäi, se sai nügüdläšt nimitust vn 1992 16. päiväl semendkud.

Adigejan Tazovaldkundan Konstitucii^[1] om vahvištadud vn 1995 10. päiväl keväz'kud Valdkundaližen Nevondkundan ezitajil. Se om väges möhembaižidenke vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Adigejan Tazovaldkundan reljefan kart.

Tazovaldkundal om röunoid Krasnodaran randanke kaikiš polišpäi, nece om anklav sen südäimes. Ühthine röunoiden piduz om läz 900 km^[2]. Adigejan Tazovaldkund om mererandatoi.

Pind om 7 792 nellikkilometrad. Mecad ottas territorijan koumandest (läz 2800 km²). Tazovaldkundan territorii mülüb Kuban'-jogen basseinha. Toižed znamasižed joged oma nened: Vauged da Lab oma Kubanin ližajoged; Fars da Giag oma Laban ližajoged. Sur' reskvezišt om ratud Krasnodaran vezivaradim.

Reljef om alangoikaz pohjoižes da mägikaz suves. Ezimägišt da sel'gad mülüdas Kavkazan mägisistemha. Kaikiš korktemb čokkoim om Čuguš-mägenpä 3237 m kortte valdmeren pindan päl tazovaldkundan suves.

Klimat om ven pehmed. Vilukun keskmäine lämuz om −2 C°. Paneb sadegid 560..840 mm vodes.

Londuseližed varad oma londuseline gaz, kuld, sauvondmaterialad (mouckivi, gravii, saved, letked), mec, reskvezi, gidroenergii.

Tobmuz

Vauged pert' om Adigejan Tazovaldkundan pämehen, Valdkundaližen Nevondkundan da Ministrišton ištundsija Maikopas.

Murat Kumpilov (vspäi 2008 radoi tazovaldkundan päministran) radab tazovaldkundan pämeheks vs 2017 vilukun 12. päiväspäi. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ministrišton strukturad, paneb päministrad da toižid ministrid radnikusile sättutaden kandidatoid parlamentanke, sen hüvästusen sandan jäl'ghe. Tazovaldkundan pämehen da Ministrišton ühthine Administracii om hänele abhu. Vn 2017 10. päiväl sügüz'kud Valdkundaližen Nevondkundan ezitajad vahvištihe pandud Venäman prezidental tazovaldkundan pämest.

Adigejan parlament om üks'kodine Valdkundaline Nevondkund (adig.: Хасэ). Kaik rahvaz valičeb sen 50 ezitajad videks vodeks, ličemha röun om 7% partijoiden täht. Vladimir Narožnii radab Nevondkundan ezimeheks vs 2013 vilukun 16. päiväspäi kahtenden strokun jäl'geten.

Radonoigendai tobmuz om Adigejan Tazovaldkundan Ministrišt. Natal'ja Širokova tegeb sen päministran velgusidme vspäi 2017. Tazovaldkundan ministrused, komitetad da ohjandused alištudas Ministrištole.

Adigejan Valdkundaližen Nevondkundan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 18. päiväl sügüz'kud (6. kucund).

Eläjad

Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 439 996 ristitud^[3]. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Vl 2018 lidnalaižiden pala om 47%.

Kaik om kaks' lidnad tazovaldkundas da viž lidnanvuittušt žilod. Toine lidn om Adigeisk, järed eländpunkt om Jablonovskii (enamba 30 tuh. eläjid). Vl 2018 kaik om 7 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 61,5%, adigejalaižed — 24,3%, armenijalaižed — 3,5%, ukrainalaižed — 1,3%, kurdlaižed — 1,0%, čerkesalaižed — 0,6%, totarlaižed — 0,5%, čiganalaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 3,5%, rahvahuden ozutandata — 3,3%.

Homaičendad

Irdkosketused

	Adigejan Tazovaldkundan lidnad
	Adigeisk \| Maikop

[1] Adigejan Tazovaldkundan Konstitucijan tekst. — Constitution.garant.ru. (ven.)

[2] Республика Адыгея − Географическое положение (Adigejan Tazovaldkund − Geografine sijaduz). — Adygheya.ru. (ven.)

[3] Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru). (ven.)

[1]

[2]

[3]