Vologdan ümbrik

Vologdan ümbrik (ven.: Волого́дский о́круг) om ümbrik (edel vn 2022 kezakud — rajon) Venäman Vologdan agjas.

Vologdan ümbrik
Вологодский округ

Znam	Flag
Valdkund	Venäma
Administrativine keskuz	Vologd
Eläjiden lugu (2023)	52,745 ristitud
Pind	4,540,00 km²

Administrativine keskuz om Vologd-lidn, se ei mülü ümbrikho. Ümbrikon tobmuden organad sijadasoiš siš.

Istorii

Ümbrikon aluz om pandud kut rajon vn 1929 heinkun 15. päiväl Pohjoižen randan Vologdan ümbrikos. Sil aigal 1115 eländpunktad oli rajonas, eli 74 869 ristitud. Vn 1930 heinkun 30. päiväl heittihe ümbrikod, i voden 1932 kezakun 20. päivhäsai rajon mülüi Pohjoižhe randha kut administrativine ühtnik. Sid' heittihe rajonad, jagoihe sen endišt territorijad lähižiden rajoniden keskes, alištadihe ezilidnad Vologdan lidnnevondkundale. Vn 1938 sügüz'kun 1. päiväspäi udessündutihe rajonad jo Vologdan agjaha. Ümbrik om olmas nügüdläižiš röunoiš vspäi 1965, Šeksnan rajonan sädandan jäl'ghe.

Geografijan andmused

Vologdan ümbrik om Vologdan agjan keskuztaho. Sijadase 200 m ü.m.t. keskmäižel korktusel, minimaline om 118 m ü.m.t.. Pind — 4 540 nellikkilometrad.

Om röunoid seičemenke Venäman ümbrikonke i rajonanke:

• pohjoižpäivnouzmas Vologdan agjan Kubenansun da Sokolan ümbrikoidenke;
• päivnouzmas Vologdan agjan Jogidenkeskeiženke ümbrikonke;
• suvipäivnouzmas Vologdan agjan Gräzovecan ümbrikonke;
• suves Jaroslavlin agjan Pošehonjen rajonanke;
• päivlaskmas Vologdan agjan Šeksnan rajonanke;
• lodehes Vologdan agjan Kirillovan ümbrikonke.

Znamasižed joged oma Vologd da Tošn', ned mülüdas Suhonanjogen (Jävaldmeren) basseinha. Pened joged lodehes da suves mülüdas Volgan (Kaspijan meren) basseinha. Kaikiš suremb vezišt om Kubenanjärv, ümbrikon pohjoižpäivnouzmaine röun mäneb sen keskedme.

Londuseližed varad oma turbaz, sauvondmaterialad (letked, saved), mec, reskvezi.

Tobmuz

Ümbrikon administracijan pert' Vologdas

Vn 2009 sulakun 8. päiväspäi rajonan territorii jagoihe 12 küläkundaks, vn 2017 kezakuspäi — kümneks küläkundaks. Vn 2022 kezakuspäi kätihe niid ümbrikon territorialižikš palakundoikš.

Vn 2005 redukun 2. päiväspäi Aleksandr Gordejev radoi rajonan da sen administracijan pämehen koumanden strokun. Kaks' rajonan varapämest oliba hänele abhu. Kaik viž ohjandust da kaks' komitetad alištuiba administracijale.

Käskusenandai tobmuz om Ezitajiden Suim (vozil 1993−2005 — Ičeohjandusen Komitet) 15 ühtnijanke, Andrei Klökov radoi sen ezimehen vn 2012 sulakun 3. päiväspäi. Ümbrikon kaik rahvaz valičeb ezitajid nelläks vodeks.

Järgvaličendad Ezitajiden Suimha oliba vn 2012 keväz'kun 4. päiväl. Valitihe rajonan pämest järgkerdan vn 2013 sügüz'kun 8. päiväl.

Eläjad

Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe rajonan eläjiden lugu oli 50 956 ristitud, vn 2010 — 50 438 ristitud, vn 2021 — 53 256 ristitud.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2021): venälaižed — 94,9 %, toižed rahvahad — 2,9 %, rahvahuden ozutandata — 2,2 %.

Edel 2021. vot kaik oli 924 eländpunktad rajonas. Vn 2021 vilukus tühjitadihe seičemed küläd i üht žilod, heinkus — koumed küläd, vl 2023 mülütihe vit küläd lähižihe eländpunktoihe. Vn 2023 sügüz'kuspäi kaik om 896 eländpunktad ümbrikos, niiden kesken 858 küläd, 30 žilod, kuz' raudtestancijad da kaks' raudtesarakod.

Ümbrikon sured eländpunktad oma Fedotovo-žilo (5,3 tuh. vl 2010) i Kubenskoje-žilo (3,2 tuh. vl 2010).

Ižanduz

Ümbrikon ižandusen päsarakod oma maižanduz da sömtegimišt, mecan ümbriradmine, turizm, mašinoiden paloiden tehmine.

Irdkosketused

• Vologdan ümbrikon tobmuden sait (35vologodskij.gosuslugi.ru). i sen versii edel vn 2023 kezakud (volraion.ru). (ven.)
• Tedod rajonas agjan oficialižes vologda-oblast.ru-portalaspäi. (ven.) (angl.)