Svökl (heim)

Svökl

Järgeline svökl (Beta vulgaris) om heimon tipine erik

Valdkund:	Kazmused
Palakund:	Änikkazmused (Magnoliophyta)
Klass:	Kaksidülehtesižed (Dicotyledones)
Kund:	Uniheinänikoižed (Caryophyllales)
Sugukund:	Amarantižed (Amaranthaceae)
Heim:	Svökl

Latinankel'ne nimi

Béta L., 1753

Sistematik
Vikierikoiš

Kuvad
Vikiaitas

ITIS 20680

NCBI 3554

Svökl (latin.: Beta) om üks'voččiden, kaks'voččiden i äivoččiden heinäsižiden kazmusiden heim. Kogoneb 10 erikospäi. Mülütadas Amarantižed-sugukundha. Maižanduseline svökl om järgeližen svöklan alaerikod.

Leviganduz

Kul'turine kazmuz libub Edahaižen Päivnouzman i Indijan mecerikoišpäi, ottihe lehtesid sömäks amussai. 20. voz'sadaspäi kaik svöklan erikod oma kaikil kontinentil päiči Antarktidas.

Svökl mainitaškanzihe Keskmeren maiš i Vavilonas, kävutihe jurid vaiše zelläks. Amuižed grekalaižed arvostiba svöklad i toihe sidä Apollon-jumalale andaks. Teofrastan mödhe, ezmäižed jur'plodud oliba tetabad 4. voz'sadal EME. Järgeližen svöklan kul'turižed jur'plodud sünduiba meiden eran augotišel. Tetihe niiš Venäs avaros 10.-11. voz'sadal, kazmuz leviganzi Evropan päivlaskmas i pohjoižes 13.-14. voz'sadal. Svöklan sötmižtoižend om sätud Saksanman territorijal 16. voz'sadas, sahartoižend — sigä-žo 19. voz'sadan augotišele.

Kävutand

Ottas kävutamižhe läz kaikiden erikoiden lehtesid i jur'ploduid — ristituile sömäks, živatištole sötmižkazmuseks, mugažo torhudeks tegimištos. Saharsvökl om saharan kahtenz' purde mail'mas saharrogon jäl'ghe.

Jur'plod mülütab kalijad, antioksidantoid, foliimuiktust. Alendab veren painut, rahvahaline medicin spravitab umbaidusid svöklan abul.

Erikod

Beta corolliflora — Vencutänikoine svökl
Beta ×intermedia
Beta lomatogona
Beta macrocarpa
Beta macrorhiza
Beta nana
Beta palonga
Beta patula
Beta trigyna
Beta vulgaris — Järgeline svökl, heimon tipine erik

Homaičendad

Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.