Gonolulu

Gonolulu (angl. i gav.: Honolulu, angl. virkand [ˌhɒnəˈluːluː], gavajan [honoˈlulu]) om AÜV:oiden lidn. Se om Havajad-štatan pälidn da kaikiš suremb lidn. Gonolulun ümbrikon administrativine keskuz sijadase neciš lidnas.

Gonolulu
Honolulu

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2020)	350,964 ristitud
Pind	177,2 km²
Pämez'	Rik Blangiardi (viluku 2021— Rick Blangiardi)
Telefonkod	+1−808
Aigvö	UTC−10

Lidnan sijaduz Havajiden Oahu-sarel (2007), om ozutadud rusttal mujul

Istorii

Ezmäine polinezijalaižiden žilo oli olmas 11. voz'sadal. Vozil 1804−1812 gavajalaižiden Kameamea I-kunigahan rezidencii oli nügüd'aigaižen lidnan Vaikiki-rajonas. Havajad mülüdas AÜV:oihe vspäi 1898.

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1906 kuti meriport. Se sai lidnan statusad vl 1907.

Lidn om mail'man järed transportine ristte Tünen valdmeren keskes, turizman keskuz i kurort. Gonolulu šingotase mugažo elektrotehnižen tegimištol, tervhudenkaičendan aluzkundoil, navigacijan kompanijoil i aviakompanijoil, Päivnouzmaižen Azijan tavaroiden terminalil, bankoil (vaiše sijaližed bankad oma olmas saril).

Geografijan andmused

Lidn otab Havajiden sariden Oahu-saren suvipäivnouzmašt palad, sijadase kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel, 250 km suvhe Pohjoižtropikaspäi. Lidnan ühthine pind om 177,2 km², sidä kesken kuivman pind 156,7 km², vezi otab 20,5 nellikkilometrad.

Klimat om tropine räk pol'kuiv päivoikaz, eriližešti kuivas sezonas. Kun keskmäine lämuz om +23,1..+27,9 C° vodes läbi. Ekstremumad oma +11 C° (viluku, uhoku) i +35 C° (eloku, sügüz'ku). Paneb sadegid 417 mm vodes, enamba kül'mkus-keväz'kus (47..60 mm kus), vähemba sulakus-sügüz'kus (13..22 mm kus). Gonolulu sijadase Koolau-mägisel'gan pautkidenno tulleinalaižes poles, ka paneb sadegid vähän. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 64..73 % voden aigan. Meriveden lämuz vajehtase kuidme +24,7..+26,9 C° röunoiš.

Tobmuz

Lidnan da sen ümbrikon tobmuden pämez' om mer (angl.: Mayor of the City and County of Honolulu). Pandas händast radnikusele nelläks vodeks, ühten kahtenden strokun voimuz om olmas. Edeližed lidnan pämehed oma Kirk Kolduell (Kirk Caldwell, heinku-reduku 2010, viluku 2013 — viluku 2021), Piter Karlail (Peter Carlisle, reduku 2010 — viluku 2013).

Eläjad

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 337 256 ristitud. Kaik 359 870 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 371 657 eläjad vl 2000. Kaik 1 016 508 ristitud (2020) elädas ezilidnoidenke — Gonolulun ümbrikos, se otab Oahu-sar't täuzin, kudamban kuivman pind om 1560 km². Vl 2010 saren ristitišt oli 953 207 eläjad.

Augotižlibundan mödhe (lidnalaižed vl 2010): azijalaižed — 54,8 %, evropalaižed — 17,9 %, havajalaižed da toižed tün'valdmerilaižed — 8,4 %, afroamerikalaižed — 1,5 %, indejalaižed — 0,2 %, toižen augotižlibundan — 0,8 %, segoitadud augotižlibundanke — 16,3 %. Päiči siš, ispanijalaižed i latinamerikalaižed otiba 5,4 % ristitištos. Azijalaižiden keskes nened rahvahad ottas enambust: japonijalaižed — 19,9 %, filippinalaižed — 13,2 %, kitajalaižed — 10,4 %, korejalaižed — 4,3 %, vjetnamalaižed — 2,0 %, toižed azijalaižed — 1,0 %.

Irdkosketused

• Lidnan da ümbrikon tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (honolulu.gov). (angl.) (+ äikel'ne känduz)