Sur' Britanii: Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
++ |
||
Rivi 15:
| Päministr = [[Kemeron Devid|Devid Kemeron]]
| Religii = [[hristanuskond]], [[ateizm]]
| Valüt = [[sterlingiden funt]] (GBP, £)
| Internet-domen = [[.uk]]<ref>Mugažo [[.eu]] kuti [[EÜ]]:n ühtnii; [[.gb]]-domen om kävutamatoi.</ref>
| Telefonkod = +44
| Aigvö = tal'vel [[UTC]],<br />kezal [[UTC]]+1
}}
'''Sur' Britanii''' ('''Suren Britanijan da Pohjoižen Irlandijan Ühtenzoittud
Üks'jäine röun kuivudme om [[Irlandii|Irlandijanke]] (360 km). Suren Britanijan suvirandištospäi [[Francii|Francijan]] pohjoižrandištho om vaiše 35 km [[La Manš]]-sal'men kal't, ned oma ühtenzoittud vižkümnekilometraižel [[evrotonnel'|evrotonnelil]].
Vl 1707 semendkun 1. päivän Akt Anglijan da Šotlandijan ühtištuses oli allekirjutadud.
Vl 1801 vilukun 1. päivän Akt Suren Britanijan da Irlandijan ühtištuses oli allekirjutadud.
== Geografii da klimat ==
[[Fail:Satellite image of Great Britain and Northern Ireland in April 2002.jpg|thumb|
Valdukundan sijaduz om [[Britanižed sared|Britanižil saril]] ([[Sur' Britanii (sar')|Sur' Britanii]]-sarel, [[Irlandii (sar')|Irlandii]]-saren pohjoižpäivnouzmpol'žel palal, [[Normandižed sared|Normandižil saril]]), [[Atlantine valdmeri|Atlantižen valdmeren]] randal. Pind om 243 610 km²<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html Suren Britanijan pind. — The World Factbook of CIA. — Cia.gov.] {{ref-en}}</ref>. Ümbärdajad mered: [[Irlandijan meri|Irlandijan]], [[Kel'tine meri|Kel'tine]], [[Gebridmeri|Gebrid-]] da [[Pohjoižmeri|Pohjoiž-]]. Randpird om läz 31 368 km<ref>[http://www.cartography.org.uk/default.asp?contentID=749 How long is the UK coastline?] {{ref-en}}</ref>. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Ben Nevis]]-mägi (1343 m) [[Šotlandii|Šotlandijas]]. Kaikiš alahaižemb čokkoim om Fenland (-4 m).
Pohjoižel da päivlaskmal om mäged ([[Pohjoine Šotlandijan mägišt]], [[Penninad]] da [[Kembrižed mäged]]). Suvel da suvenpäivnouzmal oma kukhikahad tazangištod. Klimat om
== Tobmuz ==
[[Fail:Palace of Westminster, London, Feb - 2007.jpg|thumb|right|250px|''Vestminster''-pert'kulu om valdkundan parlamentan molembiden kodiden ištundsija [[London]]as.]]
Istorikad lugedas Surt Britanijad nügüd'aigaižen parlamentaižen [[demokratii|demokratijan]] kodimaks. Sur' Britanii om unitarine valdkund administrativižikš. Valdkundan ohjandusen form om konstitucine [[parlamentine monarhii]]. Sen pämez' om [[Elizavet Toine]]-kunigaznaine.▼
Monarh om koumiden tobmuden sarakoiden pämeheks. Hän voib pästta radmaspäi suim, panda ministroid radnikusele, tedotada sodad verast valdkundad vaste ülembaižeks armijan käskmeheks. Ei ole ühtenzoittud konstitucijad valdkundas nügüd'aighasai. Parlament om kaks'kodine. Valičendad oleskeleba paksumb, mi kerdan videks vodeks. Lordoiden kodi ([[anglijan kel'|angl.]] ''House of Lords'') om üläkodi, sen ühtnijoiden lugumärad eile röunatusid, nügüd' mülüb 763 ühtnijoid (heid valitadas alakodin partijoišpäi tobjimalaz, vai pandas radnikusele elon hätkte). Alakodi, Kundoiden kodi (angl. ''House of Commons''), mülüb 650 ristitud (niid rahvaz valitab). Päministr om üks' parlamentan ühtnijoišpäi, iče paneb ministrid radsijaha (monarh vaiše hüvästab hänen valičend), händast alakodin ühtnijad valitas järgeližen äniden enambusen mödhe.▼
== Administrativiž-territorialine jagand ==
''Kacu kirjutuz: [[Suren Britanijan administrativiž-territorialine jagand]].''
Sures Britanijas om 4 administrativiž-territorialižed palad:
* '''[[Anglii]]''' (9 regionad, [[anglijan kel'|angl.]] ''Government Office Regions''), adm. keskuz om [[London]]
Rivi 40 ⟶ 53:
Sen ližaks, Sur' Britanii valdoičeb 14 merentagaižil territorijoil da 3 kunigahan mail. Ned eile Suren Britanijan palad juridižikš.
▲== Tobmuz ==
▲Istorikad lugedas Surt Britanijad nügüd'aigaižen parlamentaižen [[demokratii|demokratijan]] kodimaks. Sur' Britanii om unitarine valdkund administrativižikš. Valdkundan ohjandusen form om parlamentine monarhii. Sen pämez' om [[Elizavet Toine]]-kunigaznaine.
▲Monarh om koumiden tobmuden sarakoiden pämeheks. Hän voib pästta radmaspäi suim, panda ministroid radnikusele, tedotada sodad verast valdkundad vaste ülembaižeks armijan käskmeheks. Ei ole ühtenzoittud konstitucijad valdkundas nügüd'aighasai. Parlament om kaks'kodine. Valičendad oleskeleba paksumb, mi kerdan videks vodeks. Lordoiden kodi (angl. ''House of Lords'') om üläkodi, sen ühtnijoiden lugumärad eile röunatusid, nügüd' mülüb 763 ühtnijoid (heid valitadas alakodin partijoišpäi tobjimalaz, vai pandas radnikusele elon hätkte). Alakodi, Kundoiden kodi (angl. ''House of Commons''), mülüb 650 ristitud (niid rahvaz valitab). Päministr om üks' parlamentan ühtnijoišpäi, iče paneb ministrid radsijaha (monarh vaiše hüvästab hänen valičend), händast alakodin ühtnijad valitas järgeližen äniden enambusen mödhe.
== Eläjad ==
Rivi 111 ⟶ 119:
=== Lidnad (Sitid) ===
Kaik om 69 lidnad (sitid). Suren Britanijan kaikiš surembad lidnad (enamba 500 tuh. rist., 2011<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-local-authorities-in-england-and-wales/rft-table-ks101ew.xls 2011 Census: KS101EW Usual resident population, local authorities in England and Wales. — Office for National Statistics (ons.gov.uk).]</ref>): [[London]], [[Birmingem]], [[Glazgo]], [[Šeffild]], [[Liverpul']], [[Bredford]], [[Lids]], [[Mančester]].
== Rahvahanižanduz ==
Vl 2012 Suren Britanijan päeksport oli [[likutim]]ed da niiden palad (läz 20%), [[kivivoi]] (15%), himižen sarakon produkcii (10%), [[avto]]d (8%); toine eksport — [[zell'|zelläd]] (5%), [[almaz]]ad (2%), ezitegesed [[olud|olut]] tehmaha (2%).
== Homaičendad ==
Rivi 123 ⟶ 134:
{{Evrop}}
[[Kategorii:Sur' Britanii|
| |||