Kuld: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+ Periodine tablut
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Rivi 4:
'''Kuld''' (''Au'' — ''aurum'' latinan kelel, znamoičeb «pakuine») om 79-nz' himine element [[Himižiden elementoiden periodine tablut|himižiden elementoiden periodižes tabludes]]. Sen sijaduz om ezmäižen gruppan laptalagruppas, tabluden kudendes periodas.
 
Kuld om üks' niiš metalloišpäi, kudambid ristitkund oli tenu süväs amussai. Element om levitadud londusesMan keskmäraskores harvoin lujas, sidä0,5..5 milligrammad tonnas, no voib löuta sidä joudjas olendas i palliškoil. Kuld om [[platin]]an gruppan hüväsuguine metall.
 
== Fizižed ičendad ==
Kuld om pehmed tagokaz plastine pakuine [[metall|päličmänendmetall]].
 
Atommass — 196,966569. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 19,32 g/sm³. Suladandlämuz — 1337,33 K. Kehundlämuz — 3243 K. Metallan jüguz (7. sija metalloiden keskes) kebnendab samišt.
 
Londuseline kuld kogoneb üks'jäižes stabiližes <sup>197</sup>Au-izotopaspäi, se om kaikiš jüžmakomb monoizotopine element. Tetas 36 ratud radioaktivišt izotopad 169..196, 198..205 atommassanke, i 34 izomärad, niišpäi kaikiš hätkemb om <sup>195</sup>Au 186,1 päivest pol'čihodamižen pordonke.
== Toižed ičendad da kävutand ==
Kuld om lujas inertine himižešti.
 
== ToižedHimižed ičendad da kävutand ==
Kuld om lujas tetab juvelirine metall. Se kävutadas mugažo elektrotehnikas, elektronikas da medicinas. Kuld om mail'man finansižen sisteman päelement. Erazvuiččiden valdkundoiden päbankad tehtas ičheze sured varad kuldad. Kuldaspäi tehtas kal'hid monetoid. Metallan löudmižsijid om äjiš valdkundoiš.
Kuld om inertine lujas himižešti. Reagiruib HClO<sub>4</sub> i H<sub>2</sub>SeO<sub>4</sub>-muiktusidenke, segoib [[artut'|artutiš]].
 
== Kävutand ==
Kuld om lujas tetab juvelirine metall. SeOttas kävutadaskävutamižhe sidä mugažo elektrotehnikas, elektronikas da medicinas. Kuld om mail'man finansižen sisteman päelementüks' päelementoišpäi, ende oigenzi [[rahad|rahoiden]] funkcijad. Erazvuiččiden valdkundoiden päbankad tehtas ičheze sured varad kuldad. Kuldaspäi tehtas kal'hid monetoidrahuzid. MetallanOm metallan löudmižsijid om äjiš valdkundoiš.
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Au/key.html Kuld Webelements''webelements.com''-saital.] {{ref-en}}
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb079.htm Kirjutuz kuldas Himižiden elementoiden populärižes ''n-t.ru''-kirjištos.] {{ref-ru}}
{{Commons|Gold}}
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Au/key.html Kuld Webelements.com-saital.] {{ref-en}}
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb079.htm Kirjutuz kuldas Himižiden elementoiden populärižes kirjištos.] {{ref-ru}}
 
{{Periodine tablut}}