Vilusoda: Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
+ |
||
Rivi 1:
{{1000}}
[[Fail:Berlin wall-3.jpg|thumb|right|250px|[[Berlinan sein]] vl 1967, nägu Päivnouzmpol'žes Berlinaspäi.]]
'''Vilusoda''' vai '''viluvoin''' ({{lang-en|Cold War}}) om [[politologii|politologijan]] tärtuz, znamoitas globališt kaikenvuittušt vastustelendad [[Nevondkundaline Ühtištuz|NSTÜ:n]] i [[Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad|AÜV:oiden]] keskes vll 1946−1991. Se oli konfrontacii, eile soda, no kucui sodoiden äjüt peniš valdkundoiš — Korei, Vjetnam, Afrikan i Keskuzamerikan mad. Kahten kundaližen sisteman olend tegihe vilusodan süks: [[
Tärtusen avtor om britanine [[Džordž Oruell]]-kirjutai, kävuti sidä ezmäižen kerdan vn 1945 19. päiväl redukud britanižen joganedal'žen «Tribune»-aiglehtesen «Sinä da atombomb»-kirjutuses. Hän endusti ''kožundaigad, kudamb ei linne kožundaks'', ku toižed järedad valdkundad sadas atomazegištod AÜV:oiden ližaks i jagadas mail'mad keskneze.
[[Kitai]]n i NSTÜ:n kosketusiden vilugoitmine vällenzi socialistišt blokad. Ičekeskeine südäitukuižiden azegiden ližaduz, niiden «lugumäran voibuižed» da toižen azegišton mödhe vei [[Kariban krizis]]annoks, NSTÜ:n ekonomine alašingotez sodarajadusiden tagut — Berlinan seinän sauvomižhe. Nevondkundaližen [[perestroik]]an politik, [[Mihail Gorbačov]] i AÜV:oiden hüvä vald lopiba vilusodad.
Vilusodan jäl'gused: NSTÜ:n i sen [[Varšavan kožundkirjutesen organizacii|sodablokan]] da [[Ekonomižen ičekeskeižen abun Nevondkund|ekonomižen blokan]] čihodamine, Saksanman ühtištuz, AÜV:oiden i Evropan maiden lidiruind mail'mas, [[Evropan Ühtištuz|EÜ:n]] i [[Pohjoižatlantižen kožundkirjutesen organizacii|PAKO:n]] leviganduz, [[Kitai]]n naprindad kätas toižeks ülävaldkundaks.
{{Commons|Category:Cold War}}
| |||