Guajakil'

Guajakil' (isp.: Guayaquil [ɡwaʝaˈkil]), oficialine nimituz Santjago de Guajakil' (isp.: Santiago de Guayaquil), om Ekvadoran kaikiš suremb lidn (kuti Kito-pälidn-ki) da meriport. Se om Guajasan agjan i Guajakilin kantonan administrativine keskuz.

Guajakil'
Guayaquil

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Ekvador
Eläjiden lugu (2022)	2,650,288 ristitud
Pind	354,48 km²
Pämez'	Akuiles Al'vares (semendku 2023—, Aquiles Alvarez)
Telefonkod	+593−4
Aigvö	UTC−5

Lidnan transportine kart, 2010

Istorii

Enččel indejalaižiden torguindlidnad sijazisoiš Guajakilin territorijal. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1536 ispanijalaižil kuti Kaikiš hüväsuguine da kaikiš uskoline Santjago de Guajakil'-lidn (isp.: Muy Noble y Muy Leal Ciudad de Santiago de Guayaquil). Vl 1687 lidn eli varghudes läbi angližiden da francižiden merirazbainikoiden jäl'ghe. Vn 1860 22.-24. sügüz'kud rahvahanikoiden sodan Ekvadoras päine tora tegihe lidnan ümbrištos, Gabriel' Morenon i Gil'jermo Frankon sodaväged toraziba, i jäl'gmäižed saiba kilt. Vl 1896 lidnan znamasine pala oli muretud järedan lämoipalon tagut.

Guajakil' šingotase järedal meriportal (valdkundan merijüguiden kaks' koumandest), kivivoin ümbriradmižel, kalanpüdusel, sauvondan edheotandoil i turizmal.

Geografijan andmused

Lidn sijadase valdkundan päivlaskmas, Guajas-jogen oiktal randal (isp.: Guayas) da Tünen valdmeren Guajakilin lahten randal. Istorine keskuz seižub 40 kilometras jogensuspäi, nell' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Kito-pälidnhasai om 250 km pohjoižpäivnouzmha orhal.

Klimat om tropine räk savannoiden. Kun keskmäine lämuz om +25..+27 C° vodes läbi. Ekstremumad oma +15,8 C° (uhoku) i +37,3 C° (keväz'ku). Paneb sadegid 1263 mm, kaks' sezonad oleskeldas. Vihmsezon oleleb El' Ninjo-nägusen pordon aigan vilukus-sulakus, paneb 200..332 mm kus. Kuivsezon oleskeleb vilun Gumbol'dtan joksmusen valatoitusen aigan, paneb 87 mm kezakus-kül'mkus kaikes pordos (1..6 mm elokus-redukus). Pened manrehkaidused oma kaikenaigaižed, lidn alištub torokaldoihe. Jäl'gmäine järed manrehkaiduz oli vn 2016 16. päiväl sulakud (7,8 ballad, kaks' mest pölištui).

Tobmuz

Guajakil' jagase 72 nimitadud territorialižeks sektoraks.

Edeližed lidnan pämehed (isp.: alcalde) oma Sintia Viteri (Cynthia Viteri, semendku 2019 — semendku 2023), Haime Nebot (Jaime Nebot, eloku 2000 — semendku 2019).

Eläjad

Vl 1950 lidnan eläjiden lugu oli 258 966 ristitud, sabustihe millionad läz 1980-nt vot. Kaikiš suremb lidnan i kantonan ristitišt om nügüd'. Kaik 3,6 mln ristituid elihe ezilidnoidenke vl 2022 (oli 3,1 mln vl 2019), se oti videndest valdkundan ristitištos. Kaik 2 350 915 eläjad oli kaikes Guajakilin kantonas 4196,37 km² pindal vl 2010.

Hristanuskond om levitadud, kaikiš amuižeb — katoline jumalankodikund.

Transport

Avtobusad, «Metrovía»-kiruhavtobusad (koume maršrutad), maršruttaksid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Om raudteühtenzoitust Kito-pälidnanke Duran-ezilidnaspäi Guajas-jogen vastrandal.

Guajakilin rahvahidenkeskeine civiline lendimport Hose Hoakin de Ol'medo-runokirjutajan nimed (GYE / SEGU, 3 mln passažiroid vl 2019) sijadase vides kilometras pohjoižhe lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Suviamerikan i Keskuzamerikan lähižihe maihe, Nju Jorkha, Majamihe, Madridha i Amsterdamha, mugažo Ekvadoradme (passažiroiden pol').

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (guayaquil.gob.ec). (isp.)